Nga Ahmet Prençi
ATDHEU
Atdheu u ngjitet shkallëve gjer në qiell
E poshtë zbret deri në zemrën e tokës;
Atdheu është pranverë që fryn si fyell
Dhe një kokërr mollë në prehrin e Lokes.
Atdheu ngjitet kapilarëve, aortës sime
E zbret poshtë si drithërimë e zemrës;
Atdheu është bekimi i çdo fryme,
Vështrimi im, ëndrra jonë e shpresës.
Atdheu ngjitet në mal, zbret në fushë, lahet në det
Dhe flokët i kreh në zjarr si Prometeu;
Atdheu s’ka mort, s’ka parajsë e ferr,
Te të gjallët e të vdekurit, është ATDHEU!
ATËHERË
Kuçedra vjell zjarr si oxhaku
Për ta qetësuar nëna pjek gështenja;
Ëndrrat e mia si slita mbi dëborë
Veshur me opinga si rrëfenja.
Nuk dihet ku do të ndalet trupi im i brishtë
E kolla e mirë mund të shemb ortiqet,
Në majën e Korabit jastëkun kam vënë
Në lumin Drin kam shtruar postiqet.
Fëmijëria ime rri në prag të derës
E ngrohet si kone në diellin e marsit,
Del në udhë ku krahët hapin kulumbritë,
E rri në qoshe, ku miu fshihet prej dacit.
Ëndrrat e mia slita mbi dëborë
Veshur me opinga si rrëfenja…
C.V. NË KOHËN E DIKTATURËS
Unë, Filan Fisteku, i datëlindjes gjashtëdhjetetetë
I biri i Diellit dhe i Hënës,
Me origjinë homosapiens
E tani kooperativist,
I rrudhur nga hallet si sfurku i thanës,
I pastër politikisht,
Si të gjithë,
Alla komunist…
Ju përgjërohem për të drejtë studimi për shkollën e lartë;
Si kokrrat e misrit në kalli kam dhjeta;
Sjellje shembullore
Flakë në punë,
Si bleta.
Si sorrat
Që ulen vonë mbi man e mbi lis
Shkruaj fjalët:
Zemërgjerësia juaj.
Drejtësia e Partisë.
Zhgarravis: Drejtësia e Partisë.
Shkruaj thjeshtë: Dora e Partisë.
Pastaj:
Lavdia.
Urtësia.
Besnikëria.
Pavdekësia.
Madhështia…
Pastaj:
Siç mbyll babai kuletën bosh
Pa një grosh,
Si kërcitje gishtash nga meraku;
E mbyll tekstualisht:
Përshëndetje nga Reçi.
Nga unë, Ahmet Prençi!
Pikë!
SEKRETARI I PARTISË
Serioz,
Si një qiell me re.
Veshur me xhupin ushtarak me jakë dhelpre,
Ngjeshur në trupin e zverdhur të vjeshtës.
Ky është magjistari, them unë i magjepsur;
Për jetën e babait e mbarë ne të tjerëve…
I mençur, i aftë, pjellor
Si pëllëmba e tokës buzë lumit;
Me shall e këmishë të kuqe në all
Si myshku i lisit mbështjellë rreth kurmit.
Filozof, dijetar, mendoja për të dikur,
Në oborret tona si trungje të prera,
Me tëmthe e vetulla të ngrira e gjithë ferra;
Ky është Zeusi, mendoja unë,
Pastaj perënditë e tjera.
Pastaj më tremb si një lugat sekretari
E xhindet mblidhen kokë më kokë si të mpirë;
Bie shiu i ftohtë mbi supet e natës
Dhe borë e stuhi presim në të gdhirë.
PYLLI ME PISHA
– Në kujtim të babait –
Pylli me pisha të moçme
Si xhaketa e babait varur në gozhdën e kreshtës,
Nëna ia ka kthyer dikur jakën,
Jakën e rrjepur nga kripa e djersës.
Pishat e moçme me jakën e kthyer
Nga e gjelbërta në jeshile,
Aty xhaketa e babait
Ka mote që bën hije!
Pylli me pisha të moçme
Anuar nga era e luginës si kërrabë,
Rrudhosur si xhaketa e babait
Në acar dhe në vapë.
Rralluar pylli me pishat e moçme;
Rrudhur e rrjepur si xhaketa e babait
Pa portofol, pa xhepa e pa kopsa…
SHTATOR, 1986
Ika.
Nuk mora asgjë me vete;
Veç mallit
E xhaketën e kadift’ ngjyrë toke,
Kutinë e duhanit me serm të gjyshit,
Pantallona xhins me ngjyrën e Drinit,
Atlete të reja me bojë tërfili…
Ika.
Nuk mora asgjë me vete
Veç ca lekë që m’i dha babai
Nga kursimet e fundit;
Kursime si gjethet e blirit në prag dimri
Mbi valët e lumit.
Ika.
Me një valixhe druri me vete,
Lyer me bojë zmalti,
E mbushur me ëndrra…
HARKU I YLBERIT
Vargjet e mia nuk kanë tumor
As lebrozën e tmerrshme në fytyrë
E shumta një pleurit të lehtë në rima
Nga era e vjeshtës në brinjë.
Thonë që jam naiv në dashuri
Se dua me shpirt, dua pa cak
Thonë se në urrejtje jam prap naiv
Se s’di të urrej, ose urrej shumë pak…
Thonë që jeta e njeriut varet në fije të perit
Në fije të perit ndoshta jam unë,
S’kam kohë për urrejtje, të dashur miq
Për dashurinë jam qiell pafund…
Në harkun e ylberit
Një ngjyrë më shumë…
NDARË…
Ne u grindëm, siç grindet era me brinjën,
Ne u pajtuam, siç pajtohet përroi me lumin
Pastaj vazhduam udhën,
Si pëllumbesha me pëllumbin.
Ndarë, por çuditërisht jemi bashkë,
Bashkë, por çuditërisht të ndarë,
Siç është Udha e Qumështit në qiellin pa fund,
Si sinori nga shirat në një anë.
Të ndjej përtej vetes, përtej vështrimit,
Përtej shpresës, përtej tundimit,
Akoma më tej ndjenjës së amëshimit
Përtej, përtej, krejt përtej flijimit.
Ndaras nisemi të derdhemi në det,
Por brenga s’na ndan,
As vala s’na tret.
DHE GJUMI IKËN
Iku gjumi si një ketër
Si një zog degë më degë,
Buzë e mollëza kuq të çelur
Çelur, plasur si një shegë!
Iku gjumi si burimi
Nëpër gjethe, nëpër gurë,
U këput një yll në palmë
Palma, palmë vjen tek unë.
Iku gjumi bashkë me natën
E të ndoqa nëpër ag,
Si pulëbardhë i ngjitesh valës,
Zhytesh valësh e s’të lag.
Iku gjumi si një ketër
Trung më trung e syth më syth,
Brodhëm botën të dy bashkë
Nëpër yje plis më plis.
E u shkrimë, u vrerosëm,
Larg e pranë në shteg, pa shteg
Një rrebesh i ardh’ nga qielli
Ra ylberi e u tret…
MALL
Mall i largët, mall i djegur
Si një prush në hi mbuluar,
Në një shelg anës përroit
Jam me ty i përqafuar.
Pak i djegur, shumë i mallur,
Dhe i afërt, shumë i largët,
Lidhur shelgjesh si një nyje
Ti si hëna nëpër yje.
Ikën, vjen, erë në stinë
Nëpër lule, në burime,
Si trokitje nëpër xhama
Drithërimë në zemrën time.
Si ngadalë, si në të ngutur
Nëpër ditë e nëpër natë,
Malli i largët i plagosur
Zverdh në degë si gjeth’ i thatë.
Po si ikën këto mote
Gjith’ këtë kohë më s’u pamë!
Puthje, lot i ranë shelgut,
I ranë shelgut dhe e thanë!
PËRSËRI NË ËNDËRR
Asnjëherë s’më ke ardhur në ëndërr si këtë natë janari.
Trokite me flokët ngjitur në ballë si fije bari;
Shkreptimat – kërcitje kockash, binin e vinin nga qielli,
Më kot, nuk ndizej zjarri!
Ne ishim bashkë.
Frikë nuk kishim as nga shejtani e as nga lugati.
Isha në ëndërr.
Çizmet më mbetën në dëborë dhe ecja këmbëzbathur;
Kisha ftohtë.
Kisha frikë se kupa e qiellit do të plaste
Si lëkura e gjarprit;
Ndaj të mbështolla me trikon time të leshtë.
E ndeza një zjarr në zemër,
E prapë kisha ankth se do të ngrish në gardhin e natës
Në pragun e derës si një lule marsi.
Dhe të mbështolla me shpirtin.
Kur u zgjova
Isha zbuluar nga kujdesi për ty.
Pastaj hyri nëna si Hirushe
E na mbuloi me një velenxë të artë
Të dy…
GALAKTIKË
Ranë yjet nga qielli në ograde, mbi oxhaqe
Në gardhe, në valët e Drinit, e lule shtogu,
Renda si i marrë t’i mbledh ende të pafikur
Në pëllëmbë fëmije mbledhur si fole zogu.
Me sytë katër, me krah shqiponje. Zgjuar!
Në udhë, sokaqe, pllaja, gjer poshtë në zall. Harruar!
Si kalë i hasdisur me patkua djegur. Harbuar!
Në ballë, në gushë, në shpirt. Ndriçuar!
Bien yjet nga qielli,
Të tjerë yje ngjiten
Në brigjet e mija.
ETYD
Fustani i kaltër ku derdhej bishtaleci
S`më hiqet nga mendja,
Vitet kanë kaluar, zemra e trazuar,
Rrëmet është përbrenda.
Sa herë bie shi, pjergulla në udhë
Thur bishtaleca,
Dashurinë për ty, katakomb në lukth
Kurrë nuk e treta!
Qenka e pamundur, nuk qenka e thënë
Të mbledh pika shiu!
Pëllëmbët nuk binden që të bëhen grusht
Kallkan nga veriu!
LLAMPA E VAJGURIT
Në polisën e oxhakut llampa e vajgurit
Me shkrepsen ngjitur, tymi e flaka,
Sa herë suferina fryn e fik dritat
Si magjistare ndez llampën, më plaka.
Aladini ndrit në heshtje natën e errët
Të fryjë suferina, bora të ngrijë pragun,
Ajo llampë magjike që nëna fshin ngahera
Yll i rënë nga qielli në qoshen e oxhakut.
Ne ikëm në qytet. Mbyllëm shpi e katandi
Llampat e vajgurit s’janë për qytetet!
Por nëna e mori, e ruajti të shtrenjtë
Aty pranë dritares, aq pranë me shkrepsen.
E lan e pastron me shumë dashuri
Për të mbajtur ndezur mallin në gji…
KULLA
Po shembet kulla në fshat
I ka rënë suvaja, hatullat, parvazet;
Muret mezi mbahen në erën e thatë
Siç mbahen me paterica sakatët…
E anuar kulla.
I dhëmbin ijet.
Kurrizi i dalë.
Reumatizma ja ka mpirë këmbët;
Me syze miopi anuar në një anë,
Si nallane i kërcasin dhëmbët.
Qindra vjet do të rronte kulla
Ndërtuar me gurë e gëlqere safi;
E shkretë vatra e udha pa njerëz
Vdes dhe Planeti po s’pati njeri!
KALËRON DRINI I ZI
(Poemë)
Tel sharkie Drini i Zi
Temperohet buzë Strugës,
Mbi nëntë male, me nëntë krushq
Si një zanë zbret në Kukës.
Herë si zanë, herë si gjyshe
Lidh e zgjidh shaminë si shkronjë,
Pranverë, vjeshtë grua shtatzanë
Dimër, verë si një lehonë.
Dibër e Madhe, Luzni e Muhurr
Fushë Alie, Dardh e Reç;
Kalëron në fushë e male! –
“Plast si krypa Syri i Keq!”
Kalëron si një dori
Si doriu kuq e zi,
Që mbledh zalle e përrenj
Siç mbledh flaka prush dhe hi.
Çelet porta në Miresh,
Një dritare në Skavicë,
Vala jote magjiplote
Edhe terrin e bën dritë.
Vala jote si një ninull
Si një gjeth e si një fjalë,
Tungjatjeta është në udhë
Besë e nder e faqebardhë!
Zall Sopot, Murrë e Mallë,
Bicaj, Luma, Veleshicë,
Zbresin si qingjat manar,
Në gjunj ulen e pijnë sisë.
Velivar, Korab, Gjallicë
Runjë, Kurorë, Lajthizë e Dhoks
Roje rrinë nëpër bedena
Ndaj dhe nata s`të terr dot.
Jetë e dritë magjiplote
Vala jote krejt flori,
Lum si ti nuk paskam parë
Kaq bujar, i lumi ti!
Ngrihet – ulet vala jote
Kurmi yt një simfoni!
Herë si ninull përkund djepa,
Herë ciklopi me një sy!
*
Në kanata vizatimi
Pikturoj Drinin e Zi
Valë ëndërra mbledh në grushta
Kodra, male ngjyrë gri.
Ja një prehër, dorë nëne
Dhe një ëndërr e një vajzë,
Ja një fjalë mirësie
E në gjoks çelur një plagë!
Ja një re, një shkrepëtimë,
Një shi vjeshte, një rrasë varri,
E nje letër krejt e zverdhur
Zverdhur, djegur nga nizami.
Ja pëllumbi, pëllumbesha
Nduken, puthen gjithë zjarrmi!
E në brigje pikon streha,
Streha ime veç për ty!
Kur në valle dredh shaminë
Dhe qeleshen hedh mbi sy,
Dhëndërr shik dhe i qeshur
Nur e gaz ky Drini i Zi!
Dhëndërr, nuse për konak
Ngjeshur mes dy vargmalesh,
Si jaran nuk ka të dytë
Sarahoshi në mes valësh!
Vjen si ëndërr, shtojzavalle,
Erë puhizë e fllad lëndine,
Thur çorape e sargi,
Si një mall për nënën time!
Për mua jelek dhënduri,
Për motrën vello ari,
Për të mbjellat ujë si qumësht
E për gjyshin një plis varri!
E për shokë, shtegtar dhe miq
Derdhesh, shkrihesh si sheqeri
Nëpër male, nëpër fusha
Me shtatë ngjyra si ylberi.
*
Që kur linda e u rrita
U përkunda bashkë me ty,
Nëpër shtigje, nëpër zalle
Gjith’ me afsh e dashuri.
Ngrihem, eci, ulem shkruaj,
Të dy bashkë si dy sozi,
Jam i bëri, jam i tëri
Hem djalosh, hem Drin i Zi.
Kulla ime shelg përkulet
Udha ime në pasqyrë,
Mbyllet qielli si qepalla,
Si qepalla që fsheh synë.
E kur shkruaj dy gisht letër
Për një brengë e për një mall,
Nis rrëfehem për mëkatet
Dhe pse lindur musliman.
*
Djep kreshnikësh Drini i Zi
Djep e shpatë e Skënderbeut,
Me një hir të zjarrtësi dielli
Këndej, andej e matanë dheut.
Për liri e për vatan
Si vullkan e zjarr shpërtheu,
Si bajrak e flakadan
Matanë, andej e këndej dheut.
Luftëtar e mendjeartë,
Nder e besë e mirësi
As përgjunjur, i firosur
Veshur, ngjeshur Kuq e Zi.
*
Tel sharkie Drini i Zi
Temperohet buzë Strugës
Mbi nëntë male me nëntë krushq
Si një zanë zbret në Kukës.
Hedh një varkë bërë prej letre
Si rrëfenjë a poezi,
Si përrallë a gjëagjëzë
Si një mal me dashuri.
