Shëtitja nëpër rrugët e Budapestit është si një ‘zhytje’ në frymën italiane. Kudo që të ktheheni, do të shihni një restorant ose një markë italiane në dyqane. Nëse ju ngrini pak kokën, do të shihni me dhjetra postera dhe fletushka, që njoftojnë koncerte të artistëve italianë: Ennio Morricone, Toto Cutugno, Guido dhe Maurizio De Angelis. Një idhull i vërtetë është edhe Marco Rossi, në mesin e skuadrave të tjera, Torino, Brescia dhe Sampdoria. Në vitin 2017 ai fitoi kampionatin në Hungari me Honvéd dhe nga 20 qershori 2018 është trajneri i skuadrës kombëtare të futbollit. Për të mos folur për ata që, shumë italiane, nuk ka nevojë për të reklamuar si Rocco Siffredi, aktor dhe tani gjithnjë e më shumë sipërmarrës në akademinë e tij 30 kilometra nga kryeqyteti.
Të gjithë këta janë të dukshëm por ‘prapa skenës’ ka një mori kompanish me kapital italian që vazhdojnë të rriten ditë pas dite për vite me rradhë, sidomos nga taksa e sheshtë për kompanitë dhe individët, të cilët kohët e fundit e bëjnë Hungarinë shumë tërheqëse.
Regjimi i veçantë tatimor i Hungarisë – 9% për kompanitë nga 2017 dhe 15% për individët që nga viti 2011 – u vendos ‘nën lente’ të Komisionit Evropian më 7 mars të vitit të kaluar. Hungaria, me gjashtë vende të tjera (Luksemburg, Belgjikë, Hollandë, Maltë, Qipro dhe Irlandë), akuzohet për agresion fiskal në dëm të shteteve të tjera të Bashkimit Evropian edhe pse shumë kompani kanë ardhur këtu përpara reformës tatimore, që në 1997 solli taksën mbi kompanitë në 18%.
Më 23 maj 2018, Këshilli Evropian arriti në përfundimin se “janë zbatuar masa në Hungari për të përmirësuar sistemin tatimor, por disa probleme mbeten. Edhe pse në rënie, shkalla e taksës mbi punën, veçanërisht për disa grupe me të ardhura të ulëta, mbetet e lartë në krahasim me pjesën tjetër të BE-së. Kompleksiteti i sistemit tatimor, i lidhur me praninë e vazhdueshme të taksave sektoriale, mbetet një pikë e dobët. Masat kundër strategjive të planifikimit agresiv të taksave janë thelbësore për të parandaluar shtrembërimet e konkurrencës ndërmjet kompanive, për të siguruar trajtim të drejtë të tatimpaguesve dhe për të mbrojtur financat publike. Efektet e strategjive të planifikimit të taksave agresive midis Shteteve të tjera Anëtare kërkojnë një koordinim të politikave kombëtare për të plotësuar legjislacionin e BE-së. Hungaria regjistron hyrje dhe dalje të kapitalit relativisht të lartë nëpërmjet kompanive të automjeteve, të cilat janë të ndara nga ekonomia reale. Mungesa e tatimit në burim për pagesat e dividentëve, interesit dhe të ardhurave, nga kompanitë e themeluara në Hungari mund të shkaktojnë që këto pagesa të ikin të gjitha për tatimin, nëse ato nuk tatohen në juridiksionin e mbledhjes “.
Për të balancuar barrën e ulët tatimore mbi bizneset dhe individët, Hungaria ka zgjedhur të rrisë taksat e konsumit. TVSH-ja në përgjithësi është 27% megjithëse ka norma prej 18% dhe 5% (siç janë ndërtesat e reja).
“Normat janë të larta, por ekziston siguria e së drejtës dhe nëse një pagues tatimor kërkon rimbursim, shteti e krediton atë në llogarinë e tij bankare në më pak se 40 ditë”. – thotë Francesco Maria Mari, president i Dhomës Italiane të Tregtisë për Hungarinë.
Bumi i tullave “Made in Italy”
Çdo ditë në Hungari lind një kompani me kapital italian. Aktivitetet e biznesit me shumicë dhe pakicë (rreth një e treta e totalit) janë ato mbizotërues. Nga ana tjetër, kompani si e pasurive të patundshme (kompanitë janë më shumë se 400), prodhimi (mbi 300), profesionale etj.
Llogaritja është bërë nga grupi i ITL, baza e të dhënave të krijuar nga intuita e sipërmarrësit venecian Alessandro Farina, i cili arriti në Budapest në vitin ’92, tre vjet më vonë ai themeloi një grup që tani ndihmon kompanitë italiane të hyjnë në tregun hungarez, duke filluar nga financimi në auditim, duke kaluar përmes konsulencës dhe prezencës në fushën e pasurive të paluajtshme, raporton Il Sole 24 Ore në shkrimin e publikuar së fundmi.
ITL Group tani ka 2,875 kompani italiane në databazë, me një total prej 26,097 të punësuar dhe një qarkullim total prej mbi 3,4 miliardë euro. Bizneset e mëdha, që kanë më shumë se 250 punonjës të punësuar, 16 janë me një total prej 13,710 të punësuar dhe një qarkullim prej mbi 1.1 miliard euro. Shumica janë të vogla ose shumë të vogla dhe shpesh nuk tregojnë numrin e të punësuarve. Shumica janë të vendosura në zonën rreth Budapestit, por ka edhe ato në zonat kufitare.
“Ky vend ka dëshmuar një përshpejtim të fortë të kompanive italiane nga 2012 – shpjegon Farina, CEO i ITL Group. “Nga 10-15 kompani të reja në muaj ato arritën në 25-30 në muaj, me një trend që është stabilizuar tani. Jo të gjithë mbijetojnë. Çdo vit balanca pozitive midis të regjistruarve dhe atyre të pezulluar, është njëqind kompani ».
Kompanitë e kërkimeve paguajnë gjysmën e taksave
Nuk është mohuar se aspekti fiskal ka luajtur një rol kyç, të paktën në 22 vitet e fundit që normat mbi të ardhurat e korporatave nga 18% kanë arritur deri në 9%, pa harruar se ata që investojnë në hulumtim dhe zhvillim, paguajnë vetëm 4.5% e taksave dhe mos harrojmë se ekzistojnë edhe marrëveshje bilaterale dhe konfidenciale në mes të shtetit dhe investitorëve.
“Hungaria dëshiron të bëhet një pol i tërheqje në ‘know-how’ – shpjegon Mari. “Nuk është rastësi që vendi është shumë tërheqës, duke tërhequr edhe ekselencën”.
“Hungaria është duke bërë gjithnjë e më shumë përpjekje për të zhvilluar kërkimin.”
Përveç kësaj, Hungaria ka zgjedhur të shoqërojë ata që shkojnë atje për të investuar, duke zhvilluar shumë infrastrukturën dhe shërbimet.
Jo vetëm taksat
Giacomo Pedranzini nuk do ta ndërronte Hungarinë me vendet e tjera. Ai, i cili mbërriti në ’94 nga Valtellina, është drejtor i Kometa, një kompani që prodhon dhe përpunon salcice. Eksporton në më shumë se 30 vende (përfshirë Italinë), punëson mbi 700 vetë dhe është i pranishëm në çiklizëm me ekipin Polartec-Kometa të Fondacionit Contador. Pedranzini është pjesë e valës së parë të sipërmarrësve, të tërhequr nga privatizimet e nisura në Hungari pas përfundimit të regjimit komunist. Ai 25 vjet më parë mori përsipër një fabrikë industriale në pronësi të shtetit, në të cilën u therën derrat, të cilët i dhanë punë 997 njerëzve.
Pedranzini jep një dëshmi të drejtpërdrejtë për evolucionin e vendit. “Ekziston një administratë që funksionon – shpjegon ai – dhe kjo e bën punën tonë shumë më të lehtë. Thjeshtësia dhe arsyeshmëria e Zyrës Tatimore u lejon atyre që duan të punojnë ta bëjnë këtë me transparencën më të madhe dhe pa pasur nevojë të përdorin mjete që nuk justifikojnë përpjekjet dhe rreziqet e nevojshme “.
“Këtu është një sistem i plotë që punon”, thotë Giuseppe Caracciolo, kontabilist në Budapest pranë Karma Consulting, një projekt hungarez nga Caracciolo Bernardi dhe bashkëpunëtorët e Trevisos. Për më shumë se 20 vjet, ai ka ofruar mbështetje profesionale për italianët që duan të investojnë në Hungari. “Një kompani është themeluar në një ditë të vetme – vazhdon në arsyetimin e Caracciolo, – dhe është miratuar në tri ditë. Drejtësia gjithashtu punon. Ekzistojnë tri shkallë gjykimi si në Itali, por gjykatat janë më efikase “.
*Il Sole 24 Ore
