Të “spiunosh” brenda ndërmarrjeve të mëdha apo në zyrat e shtetit, prej një viti është e ligjshme dhe nuk janë të paktë ata që po e bëjnë, por kryesisht në institucione shtetërore.
Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontollit të Pasurive dhë Konfliktit të Interesit njoftoi se për vitin 2018 u administruan nga institucionet shtetërore dhe ato private që kane detyrimin e të pasurit një sinjalizues 404 raporte. Ky numër raportesh është më i ulët sesa numri i njësive të ngritura pranë insitucioneve publike dhe atyre private të cilat numëruan përgjatë vitit të shkuar 612 sinjalizues.
“ILDKPKI, në përmbushje të detyrimeve ligjore, përgjate vitit raportues mbajti kontakte të vazhdueshme me njësite përgjegjese ne sektorin publik dhe privat, duke administruar dhe analizuar raportimet e dërguara prej tyre, si dhe duke bërë përditesimet e nevojshme në Regjistrin Kombetar të Njesive Pergjegjese ne Autoritetet Publike dhe ne Regjistrin Kombëtar të Njësive Përgjegjëse në sektorin privat. Nga të dhënat statistikore, rezulton se në total janë ngritur dhe funksionojne 166 njësi përgjegjese në sektorin publik, si dhe 446 njësi përgjegjese në sektorin privat”thuht në raportin e 2018 të insitucionit.
I njëjti thekson se viti i shkuar ka qenë i mbushur me trajnime të vazhdueshme të njësive të ngritura për të kuptuar të drejtat dhe detyrimet e tyre mbi sinjalizmin.
Insitucionet publikemë aktive, privatët nuk sinjalizojnë
ILDKPKI raportoi se insitucionet publike kanë qenë më aktive në sinjalizmin e rasteve të shklejeve. Kështu Inspektorati i Larte ka marrë dhe administruar 157 raporte vjetore nga njesitë përgjegjese pranë autoriteteve publike, ku nga analizimi i tyre konstatohet se ne 3 njësi përgjegjese jane sinjalizuar dhe trajtuar raste në kuader te ligjit të 2016-ës.
Por cilat janë insitucionet e “spiunuara”?
“1- Autoriteti Kombetar i Ushqimit, në të cilin janë paraqitur pranë njësisë përgjegjese 3 raste sinjalizimi, lidhur me shpërdorim detyre nga ana e inspektoreve të sinjalizuar. Në përfundim të hetimit administrativ, janë referuar rastet pranë organeve dispilinore apo ligjzbatuese.
2- Instituti i Sigurimeve Shoqërore, në te cilin është regjistruar 1 rast sinjalizimi, për shpërdorim detyre, ku në përfundim të hetimit administrativ dhe auditimit të brendshëm është rekomanduar paraqitja e kallëzimeve penale për dy punonjës. Për njërin punonjes është marre gjithashtu mase disiplinore me largim nga puna dhe zhdemtim demi, ndersa per punonjesit e tjere jane marre masa disiplinore verejtje me shkrim.
3- Autoriteti Portual Durres në të cilin eshte regjistruar 1 rast sinjalizimi. Inspektorati i Larte, ne lidhje me njesite pergjegjese prane sektorit privat ka marre dhe ka administruar 24 7 raporte, ku nga analizimi i tyre konstatohet se nuk jane paraqitur raste sinjalizimi prane ketyre njesive ne perputhje me parashikimet e ligjit nr. 60/2016”
Tek privati nga ana tjetër sipas 247 raporteve të administruara nga ILDKPKI nuk ka pasur asnjë rast sinjalizimi.
Çfarë janë bilbilfryrësit
Ligji “Për sinjalizimin dhe sinjalizuesit” vendos si kriter që në çdo institucion publik me më shumë se 80 punonjës dhe çdo biznes me më shumë se 100 punonjës duhet të ketë një strukturë të veçantë.
Qëllimi i këtij ligji është marrja e informacioneve dhe sinjalizimeve nga sinjalizuesit, njësia përgjegjëse ose e drejtpërdrejtë nga ILDKPKI për rastet e veprave penale të korrupsionit, çdo veprimi ose mosveprimi të kundërligjshëm sipas legjislacionit penal në fuqi, në lidhje me çdo formë të korrupsionit aktiv, korrupsionit pasiv, shpërdorimit të detyrës ose kompetencave, ushtrimit të ndikimeve të paligjshme në kryerjen e detyrave ose marrjen e vendimeve, shpërdorimit të të ardhurave të Buxhetit të Shtetit, përfitimit të paligjshëm të interesave si dhe çdo akt tjetër të ngjashëm me to të kryer në subjektin tuaj nga pronarët, administratorët, drejtuesit dhe cilido tjetër, hetimin e këtyre rasteve nga ILDKPKI dhe përcjelljen e tyre organit të Prokurorisë dhe Policisë kur gjenden elementë të veprave penale të mësipërme.
Në Shqipëri sipas të dhënave të 2018-ës për ndërmarrjet aktive në vend janë të paktën 1500 të tilla që kanë mbi 100 të punësuar dhe që sipas ligjit duhet të ngrenë strukturën e sinjalizuesve.
