Nëntë nga 10 pastrues/e në Gjermani punojnë pa dokumenta. Heike e ka legalizuar punën e saj. Por shumë përpjekje të tjera kanë dështuar.
Heikes i duhet të kërruset thellë për të nxjerrë pjatat e nxehta nga makina e larjes. Asaj i duhet të ngrejë edhe gjëra të rënda nga dhjetë kilogram e më shumë. “Disa të shohin vetëm si pastruese dhe asgjë tjetër – si hallkën e fundit të shoqërisë, sipas motos: ‘Ti pastron ndyrësirat e mija e unë të paguaj’. Por këtu njerëzit e respektojnë njëri-tjetrin.” Qysh prej një viti 55-vjeçarja punon në një zyrë në lindje të Berlinit. Ajo pastron kuzhinën e sipërmarrjes dhe së bashku me bashkëpunëtorët e saj kujdeset për një sipërfaqe prej 5000 metra katrorë – tërësisht legalisht. Më parë ajo ka punuar pa dokumenta, në të zezë.
“Një kohë të gjatë kam marrë ndihma sociale Hartz IV, sepse nuk gjeja ndonjë punë. Kur shihnin në aplikimet e mija se jam nënë e shtatë fëmijëve, nuk më merrnin”, shpjegon Heike. Për të mbijetuar ajo ka mbledhur shishe dhe letra. Për fqinjët ka pastruar, u ka bërë pazarin dhe kështu ka krijuar një emër. Shumë shpejt Heike kishte një numër të madh ofertash për punë, por ajo tërë kohën kishte frikë: “Kjo ishte një ndjenjë shumë e keqe. Çfarë ndodh nëse dikush më denoncon në polici dhe duhet të paguajë dënimin?”
Nga e papunë në sipërmarrëse
Këtë frikë Heike e kapërceu dhe në vitin 2015 themeloi një sipërmarrje për pastrime. Ndërkohë ajo ka gjashtë bashkëpunëtorë. Por vlerësohet se në Gjermani atkualisht ka rreth një milionë punëtorë që pastrojnë në të zezë, thuhet në një studim të Institutit për Ekonomi në Gjermani (IW). Këta njerëz punojnë në rreth tre milionë familje në Gjermani.
Në radhë të parë bëhet fjalë për gra, që paguhen pak. Heike ka punuar dikur për 10 Euro në orë. Kapja eventuale e një personi duke punuar në të zezë dënohet me gjobë dhe largim nga puna. Nëse eventualisht merr edhe ndihma sociale, mund të ketë madje edhe një dënim për shpërdorim dhe mashtrim.
Vizitojmë shtëpinë e Heikes në lindje të Berlinit. Ajo hap derën dhe kërkon falje për mungesën e rregullit në apartament. Brenda shohim një thes me shishe plastike. Ajo akoma mbledh shishe dhe i kthen në dyqane, sepse megjithë firmën që ka, paratë ende nuk mjaftojnë gjithmonë.
“Muajin e kaluar kam fituar vetëm 400 Euro.” Për shkak të një operacioni në gju, Heike nuk ka mundur të punojë katër javë me radhë. “Nëse nuk punoj, nuk mbetet asgjë nga puna.” 2000 Euro paguaj për sigurimin shëndetësor në muaj për bashkëpunëtorët e mi. Ajo me dëshirë do t’u kishte paguar bashkëpunëtorëve të saj edhe më shumë, por nuk ka. “Njerëzit punojnë në të zezë dhe ulin çmimet”, shpjegon Heike.
Lufta e vështirë kundër informalitetit
Ajo përzien kafenë e saj dhe kujton kohën kur punonte pa dokumenta. Shumëkush e dinte se kontrollet janë shumë të rralla. “Dhe kanë qenë të gatshëm të rrezikojnë. Shumica thoshte: Nuk më intereson fare, unë do të paguhem nga ndihmat sociale Hartz IV‘.” Shteti po përpiqet prej vitesh të legalizojë punën e pastruesve.
Taksapaguesit do të mund t’i zbrisnin këto para nga taksat. Ndërsa pastruesit do të merrnin paratë për “Minijobb” në vlerë deri në 450 Euro në mënyrë legale dhe pa paguar taksa. Por lufta ndaj informalitetit në këtë sektor është e vështirë. Prej 2005 – 2017 është shtuar vetëm 5% numri i personave që kanë paraqitur dokumentacion pune si pastrues/e. Heike mendon se shteti duhet të mundësojë lehtësime të tjera, ndryshe askush nuk do ta deklarojë këtë punë. Heike ndërkohë është e lumtur, sepse tani i fiton legalisht paratë e veta dhe fëmijëve të saj u jep – një shembull të mirë.
