OSBE/ ODIHR ka publikuar sot raportin final të zgjedhjeve të 30 qershorit. Ky organizëm ndërkombëtar është shprehur se Kriza politike ndikoi negativisht në të drejtën për të votuar, ndërsa thotë se u cenua fshehtësia e votës në disa qendra votimi.
“Pas një ftese nga Qeveria e Republikës së Shqipërisë dhe në përputhje me mandatin e saj, Zyra e OSBE-së për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (ODIHR) vendosi një Mision për Vëzhgimin e Zgjedhjeve (MVZ) për zgjedhjet lokale të 30 qershorit 2019. MVZ i ODIHR vlerësoi përputhjen e zgjedhjeve me angazhimet e OSBE-së, detyrimet dhe standardet e tjera ndërkombëtare për zgjedhjet demokratike dhe legjislacionin kombëtar.
Deklarata e gjetjeve paraprake dhe konkluzioneve të lëshuara nga MOM i ODIHR më 1 korrik arriti në përfundimin se “Zgjedhjet lokale të 30 qershorit u mbajtën me pak kujdes për interesat e elektoratit. Opozita vendosi të mos marrë pjesë, dhe qeveria vendosi të zhvillojë zgjedhjet pa të. Në klimën e një bllokimi politik dhe polarizimi, votuesit nuk kishin një zgjedhje kuptimplote midis opsioneve politike. Në 31 nga 61 bashkitë kandidatët për kryetarë komunalë u treguan të padenjë. Kishte pretendime të besueshme për qytetarët që po bënin presion nga të dy palët. Përballja politike çoi në pasiguri ligjore, dhe shumë vendime të administratës zgjedhore u morën me objektivin politik për të siguruar zhvillimin e zgjedhjeve. Votimi u zhvillua në një mënyrë përgjithësisht paqësore dhe të rregullt dhe numërimi u vlerësua pozitivisht në përgjithësi, megjithëse disa procedura nuk ishin ndjekur gjithmonë si duhet “.
Zgjedhjet u zhvilluan nën një sfond të një krize politike dhe institucionale, që buronte nga një antagonizëm i gjatë në mes të Partisë Socialiste në pushtet (PS) dhe Partisë Demokratike (PD) në opozitë. Kjo e fundit ishte larguar nga parlamenti së bashku me Lëvizjen Socialiste për Integrim (LSI) në shkurt dhe vendosi të mos marrë pjesë në zgjedhje deri në dorëheqjen e Kryeministrit dhe formimin e një qeverie teknike. Më 10 qershor, Presidenti Meta lëshoi një dekret që anulonte zgjedhjet duke përmendur shqetësime për sigurinë publike dhe përgjegjësinë e tij kushtetuese për të mbrojtur pluralizmin. Parlamenti e shpalli të pavlefshëm dekretin dhe filloi një procedurë hetimi për largimin e Presidentit nga detyra. Atmosfera e pasigurisë ligjore dhe qëndrimi midis institucioneve kryesore shkatërroi besimin e publikut në legjitimitetin e zgjedhjeve.
Protestat e rregullta të opozitës kundër Kryeministrit filluan në shkurt në Tiranë dhe u shoqëruan shpesh nga dhuna dhe vandalizmi i drejtuar institucioneve shtetërore. Më afër ditës së zgjedhjeve, protestuesit në pjesë të tjera të vendit kishin në shënjestër administratën zgjedhore, duke përfshirë shpesh akte kërcënimesh, dhune dhe zjarrvënieje dhe konfrontime midis policisë komunale dhe shtetit”-thuhet mes tjerash në raport
