Nga Zija Çela
(Dialog)
Oana Anca Mihaela Glasu:
Për mua, atë që lexova nuk është thjesht një fragment i prozës, por një poemë alkimike. Një transferim shpirtëror, një korrespondencë e mrekullueshme midis niveleve të qenies, në të cilën ëndrra mund të përmbushet. Një trazirë metafizike, në arsyen e plotë ose jashtë saj, përmes së cilës na përgatit Zija Çela.
Dua të them se na mëson. Të dimë se atëherë kur zogjtë e vdekjes ndonjëherë përgjojnë në hije, harmonia e kuptimeve rivendoset gjithmonë nga dashuria. Ajo nuk ka kohë, as moshë dhe as vdekje.
Përgjigje:
E dashtuna mike, sa i takon analizës suaj… Po përse nuk e them drejtëpërdrejt edhe unë?!
Kështu pra, kam mësuar se jeni poete, në këtë rast lexova një poemë meditative. Dhe e dini çfarë më kujtoi? Kompleksitetin e laboratorit, ku vihet në mikroskop një qelizë dhe jepet gjendja e organizmit. Nëpërmjet tregimit “Ëndrra me pulëbardha” ju keni synuar tërë simptomatikën e krijimtarisë sime letrare.
Po ndiehem i detyruar të bëj një pohim. Ndoshta prandaj, herë-herë, më duket sikur përjetoj një si thirrje që vjen nga Estetika. Dhe thirrja thotë: Letërsia serioze duhet të mbërrijë patjetër te Metafizika. Kjo nuk nënkupton që të jetë “e rëndë” si Filozofia, por të jetë e bukur dhe universale si zbulimet e reja shkencore.
E tash një çast, një çast të vetëm për ata zogjtë që nganjëherë përgjojnë në hije… Të jetosh është shans suprem, një lotari e hareshme qiellore, dialektikë si qenie e gjallë dhe jo iluzion në pasqyrë. Ndërsa vdekjen nuk e njohim, sado që diçka mësojmë nga të tjerët. Madje mua më ka rënë mënyra më mizore, ta marr mësimin duke parë si shuhej im bir. Por, gjithsesi, me vdekë e konsideroj detyrë. Siç besohet, nëse lindja na bën vdekatarë, detyra e vdekjes nxit përfytyrimin për perspektivën e së përjetshmes.
Për çudi, ndryshe nga shumë kolegë të mi, ne të dy paskemi qenë veç e veç, ju andej dhe unë këtej. Por të gatshëm për t’u bërë bashkë, sapo u pamë në “Exlibris”. Jam shprehur tashmë, në gazetë ju lexova për herë të parë. Përveç pjekurisë së mendimit, në atë intervistë më lanë mbresë disa spikatje. Përpara se të përktheni, ju dini të lexoni. Dhe kjo është shumë e rëndësishme për letërsinë. Ju përktheni nga pasioni dhe është pasioni që ju ka çuar te profesionalizmi. Duke ju lexuar, vetvetiu çdo shkrimtar krijon besim për dhuntitë e përkthyeses. Dhe, së fundi, ju e përfaqësoni me dinjitet veprën që përktheni, siç ka ndodhur me romanin “Fjala e fundit e Sokrat Bubës”.
Ju falënderoj përzemërsisht për gjithë sa keni bërë për Letrat shqipe në rumanisht. Sipas meje, ne ballkanasit e kemi në gjak me dashtë, madje me dashtë fort, por shpesh e prishim me rregullat e mirënjohjes.
E di çfarë, O ANA, tash po kthehem te harmonia e kuptimeve të mbivendosura. Shkurt, po e mbyll me ca fjalë që dikush (në mos gabohem një poete) më ka shkruar njëherë, pasi ndoshta na shkojnë të dyve: “Kam përshtypjen se ju njoh qëkur është jeta dhe se gjithmonë ju kam dëgjuar të më flisni mua.”
Poshtëshënim: Meqë e tashmja është e ardhme dhe e shkuara e tashme, kërkoj ndjesë që këtu po transferoj nga messengeri një kujtesë të vogël: Mos më jepni më porosi për dërgesa, në miqësinë tonë nuk do të ketë libra në PDF. Dhe me gjasë kështu do të vazhdojë, derisa ai zogu i hijes të vijë tek unë.
