Vaksina e parë COVID-19 do të autorizohet brenda një jave, njoftoi këtë javë Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe vendet anëtare të BE-së kanë ecur përpara me planet për programet e vaksinimit masiv, ndërsa gjithashtu mbajnë masa të shtrënguara për të mbajtur të ruajtur normat e infeksionit gjatë periudhës së Krishtlindjes.
Pyetja, megjithatë, është nëse BE ka qenë në gjendje të përdorë fuqinë e saj të tregut për të ndihmuar vendet në fqinjësinë e afërt, veçanërisht në Ballkanin Perëndimor, për të shpejtuar marrjen e vaksinave prej tyre.
Pa ndihmën e BE, vendet kandidate – ndër kombet më të varfra në Evropë – do të përpiqen të blejnë doza të mjaftueshme për të mbuluar vaksinimin e popullsisë së tyre.
Komisioneri i Zgjerimit Oliver Varhelyi zhvilloi bisedime me udhëheqësit e rajonit, shumë prej të cilëve kërkuan të marrin vaksinat COVID-19 në të njëjtën kohë me vendet anëtare të BE.
Sidoqoftë, duket se shpërndarja e vaksinave përmes objektit COVAX, një mekanizëm global i ndarjes së rrezikut për prokurimin e bashkuar dhe shpërndarjen e drejtë të vaksinave eventuale COVID-19, mund të mos fillojë para majit.
Kur von der Leyen foli për vaksinat për bllokun, ajo përmendi gjithashtu se vendet e treta si Ballkani Perëndimor mund të marrin tepricën e BE, pasi vendet anëtare të kenë pjesën e tyre të duhur.
Në vetvete, vetë ideja që e dhurimit të vaksina të mbetura në Ballkanin Perëndimor është plotësisht fyese dhe i bën ata të duken si partnerë të klasit të tretë, në vend të anëtarëve të ardhshëm të familjes.
Një trajtim i tillë i hap derën hapur Rusisë dhe Kinës për të mbushur vakumin e lënë nga BE.
Vetë Serbia ka marrë pjesë në fazën e tretë të testimit të një vaksine kineze.
Ndryshe nga Kina, vendet e BE-së në fillim të krizës shëndetësore nuk ishin në gjendje të siguronin furnizime mjekësore të rëndësishme për të luftuar shpërthimin e COVID-19. Vetëm në një fazë të mëvonshme BE-ja miratoi një strategji pro-aktive.
Në të njëjtën kohë, një studim i fundit rajonal nga Grupi Këshillimor i Politikave të Ballkanit në Evropë (BiEPAG) zbuloi se më shumë se gjysma e të pyeturve në Serbi, Bosnjë, Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi dhe Maqedoninë e Veriut nuk kishin në plan të vaksinoheshin.
Sipas gjetjeve, rajoni është bërë i prirur ndaj fushatave dezinformuese dhe teorive të konspiracionit rreth COVID-19 dhe gjeopolitikës së tij.
Dukshmëria e teorive të konspiracionit mbi COVID-19 dhe origjina e saj është “jashtëzakonisht e lartë në Ballkanin Perëndimor”, gjetën autorët dhe “midis një e katërta dhe gjysma e popullsisë regjistrohen në të paktën një” nga teoritë e konspiracionit që studiuesit shikuan .
Kjo përzierje është një mjedis ‘perfekt’ që BE të humbasë (edhe një herë) betejën gjeopolitike në zemrat dhe mendjet në rajon.
Megjithëse BE është donatori dhe partneri më i madh i Ballkanit Perëndimor, përpjekjet për ta sjellë rajonin më afër janë kthyer nga kërkesat e bllokut për reforma dhe ngurrimi i vendeve për t’i zbatuar ato.
Dhe derisa të materializohen reformat, Moska dhe Pekini kanë shumë kohë për të blerë elitat e vendeve./ Përkthyer nga “Euractiv”
