Në Shqipëri, prokuroria nisi hetime mbi publikimin e të dhënave personale dhe pagave të mbi 690 mijë punonjësve përmes rrjeteve sociale nga burime ende të paidentifikuar.
Kryeministri Edi Rama kërkoi ndjesë qytetarëve për shqetësimin, ndërsa opozita deklaroi se ai duhet të japë dorëheqjen për këtë shpërdorim politik të privatësisë së qytetarëve.
Studiues të pavarur e cilësuan publikimin e informacioneve financiare të gjithë punonjësve të Shqipërisë si një dëshmi e seriozitetit të pakët, me të cilën autoritetet trajtojnë këtë temë kaq të ndjeshme.
Hetimet e nisura sot nga prokuroria e kryeqytetit bazohen në akuzat për shpërdorim detyre, ndërhyrje në të dhënat kompjuterike dhe në sistemet kompjuterike nga persona ende të panjohur.
Prokuroria urdhëroi Agjencinë Kombëtare të Shërbimit të Informacionit të dorëzojë të dhënat e veta kompjuterike, ndërsa hetuesit kanë shkuar po ashtu në Drejtorinë e Tatimeve dhe në Institutin e Sigurimeve Shoqërore për të zbuluar autorët e këtij skandali me të dhënat e shtetasve.
Kryeministri Edi Rama u kërkoi ndjesë qytetarëve për shqetësimin e krijuar nga publikimi i të dhënave personale, por theksoi se hetimet dhe investimet në zhvillimin e këtij sektori do të jenë të pandalshme, ndaj atyre që me këtë akt synojnë të sjellin konfuzion dhe destabilitet.
“Thirrja ime për prokurorinë është që të hetojë, duke kërkuar që të përgjigjen të gjithë pa përjashtim të gjithë inspektorët e tatimeve, që kanë akses në sistemin e pagave për shkak të punës, ata që aktualisht punojnë në këtë sistem apo të tjerë që mund të jenë larguar ndërkohë nga ky sistem” – theksoi zoti Rama.
Ndërkohë që zoti Rama komentonte skandalin e të mërkurës, kur u publikuan pagat dhe të dhëna personale për 637 mijë qytetarëve për muajin janar 2021, paralel me konferencën e tij u publikuan sërish pagat dhe të dhenat personale për 690 mijë qytetarëve për muajin prill të këtij viti.
Duket se të njëjtat burime sfiduan autoritetet me këtë publikim të ri, edhe pse u njoftua nisja e hetimeve për gjetjen e autorëve të kësaj shkelje ligjore të rëndë, duke nxjerrë në publik pagat e mijëra punonjësve publik dhe privat.
Opozita fajësoi Partinë Socialiste dhe qeverinë e saj si “shpërdorues të këtyre të dhënave për qëllime elektorale”, siç bëri edhe “në fillim të vitit me patronazhistët” gjatë zgjedhjeve të përgjithshme.
“Skandali i rrjedhjes së të dhënave personale të shtetasve sa i takon të ardhurave të tyre është vetëm konfirmim i skemës kriminale, në kuptimin e Kodit Penal, të krimit elektoral i sistemit të Sigurimit të Shtetit, atë të patronazhistëve” – tha zoti Basha.
Në Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetësim po studiojnë me detaje skandalin e publikimi të dhënave personale.
Hulumtuesi Gjergj Vurmo thotë se përsëritja e këtij skandali ishte e pritshme, duke parë qasjen jo fort serioze e autoriteteve shtetërore ndaj temës së ndjeshme të publikimit të dhënave personale. Kur kjo ndodhi herën e parë gjatë zgjedhjeve të prillit me listat me 900 mijë banorë të kryeqytetit, të përgatitur nga patronazhistët e Partisë Socialiste, kujtoi ai, hetimet dhe reagimet nuk ishin të mjaftueshme për ta frenuar.
Tani të dhënat financiare dhe personale të shtetasve kopjohen dhe përpunohen e kjo tregon se dëmi ka shkuar shumë larg, ndërsa qëllimet janë dukshëm politike dhe elektorale, thotë zoti Vurmo.
“Të spiunosh nuk është mënyra e duhur për të kuptuar hallet e njerëzve. Të kopjosh të dhënat personale dhe t’i përpunosh më tej ato, për të parë se kush çfarë llogarish bankare ka, çfarë njerëzish në punë ka, sa njerëz ka nën menaxhimin e tij, sa prona ka, etj. Etj., nuk është rruga e duhur. Ne, e gjithë jeta jonë, në një ekonomi të legalizuar, është në duart e shtetit, por është e palejueshme që të keqpërdoren, të ripërpunohen për qëllime elektorale, apo më keq Akoma për qëllime kriminale” – thotë zoti Vurmo.
Ekspertët pohojnë se me kaq shumë të dhëna të publikuara, asgjë nuk i ndalon më grupet kriminale dhe kriminelët t’i keqpërdorin ato dhe të dëmtojnë qytetarët.
Drejtuesi i Qendrës për Studimin e Demokracisë dhe Qeverisjes, Arjan Dyrmishi, thotë se publikimi dy herë rresht brenda dy ditëve i tabelave tregon urgjencën që ka çështja për t’u trajtuar me seriozitetin e duhur dhe me profesionalizmin më të madh. Dalja në publik e të dhënave private shënon një dështim të vet sistemit për t’i mbrojtur ato, thotë ai.
“Qëllimet dhe format e përdorimit apo keqpërdorimit të të dhënave janë të shumëfishta, ndaj kjo është një çështje shumë serioze. Ngjarja tregon dobësinë e integritetit të sistemit, i cili ende lejon të ndodhin këto rrjedhje që nuk duhet të ndodhin. Kur thuhet se ka standarte të caktuara; këto standarte kanë një seri elemntesh që rreshtojnë: Një sistem i certifikuar dhe i standartizuar nënkupton që nuk lejon, që i ka marrë të gjitha masat që të mos ketë rrjedhje të tilla informacioni” – thotë zoti Dyrmishi.
Të dhënat financiare të mbi 630 mijë qytetarëve qarkulluan lirisht dje përmes aplikacionit whatsapp dhe po ashtu sot doli një listë e shtuar deri në 690 mijë punonjës, ndërsa qeveria deklaroi se nuk ka ndodhur eksport dixhital i bazës së të dhënave.
Materiali përmbajnë të dhëna personale si numrin e kartës së identitetit, numrin e identifikimit të shoqërisë ku janë punësuar ata, përfshirë dhe pozicionin e punës./VOA
