Nga Zef Ndreka
U bënë shumë herё gjatё kёtyre 30 vitёve , që ekonomia shqiptare futet nё krizё tё plotё . Kjo ekonomi , jo vetёm ka pёrkeqёsuar treguesit makroekonomikё të sajë , por edhe ka goditur rёndё ekonominё e familjeve dhe nivelin e jetesёs sё secilit shqiptar .
Kriza e parë e thellë postkomuniste ishte ajo e vitit 1997 , ku u zeruan tё gjitha sakrificat e reformave tё dhimbshme tё ndёrmarra deri atёherё dhe u shpёrdorua gjaku e djersa e qindra mijёrave emigrantёve , qё me sakrifica tё mёdha punonin jashtё dhe ndihmonin familjet e tyre nё Shqipёri .
Pas çdo qeverisje , katër apo 8 vjeçare , ka ndodhur të zerohen fondet publike dhe të shpёrdorohet gjithcka qё shqiptarёt kanё mundur tё ndёrtojnё e zhvillojnё vetё pёr tё garantuar jetesёn e tyre .
Ndaj sot shumica deklarojnë se nuk bëhet ky vënd !
Shqipёria ёshtё vёrtetё njё vend i vogёl dhe si rrjedhojë me pasuri të shumta por tё kufizuara . Asaj nuk i kanё munguar asnjëherë mundёsitё pёr tu transformuar me kohё nё njё ekonomi tё pёrparuar . Por kushti per këtë , do të ishte që tё menaxhohej mirё ky vënd , nga njerёz tё aftё , të shkolluar qё e njohin shtetin dhe funksionimin e tij .
Por në të kundërt , kanё qeverisur njerëz që nuk ja kanë “haberin” ekonomisë ! Kanë qeverisur njerëz që nuk kanë hequr dorё nga e kaluara e tyre komuniste . Njerëz qё nuk njohin dhe nuk respektojnё parimet dhe rregullat e ekonomisë sё tregut .
Nuk është rastësi që 16 vite ka qeverisur kardiologu Berisha , 8 vite ekonomisti komunist Nano dhe 8 vite piktori dështak Rama .
Fatkeqësisht edhe sot , menaxhimi i ekonomisё shqiptare vazhdon tё bёhet me mendёsite e ekonomise sё centralizuar si në drejtimin e ekonomive bujqёsore primitive .
Për t’a konkretizuar , nuk mund tё fshihet dot as nga kujtesa rasti i turpshёm i piramidave , qё e ka njollosur keq vëndin dhe qё vazhdon tu tregohet studentëve të ekonomisë kudo nё botё , si shëmbulli më tipik i keq – menaxhimit e keq – qeverisjejes së një vëndi .
Në Shqipëri , ka ndodhur ajo që nuk mund të ndodhte në asnjë vënd tjetër të botës !
Fakti se nё cdo vënd perёndimor , do tё kishin dalё para ligjit dhe do ishin dënuar , jo vetёm drejtuesit e tё gjitha niveleve tё pёrlyer nё piramida , por edhe qeveritarёt qё i lejuan , toleruan dhe nxitёn firmat mashtruese piramidale .
Drejtuesit e shtetit të asaj kohë , nuk do të mund të guxonin tё shkelnin asnjëherë më nё zyrat e administratёs publike e jo mё tё drejtonin pёrsёri ekonominё , sikur tё mos kishte ndodhur asgjё . E për me tepër , tani që janë shpallur edhe non grata nga Amerika për korrupsion !
Ja , që ndodhi një përjashtim edhe nga teoritë e politikës .
Berisha u rikthye me marifete e me kalkulime hilesh në 2005 , në bashkëpunim të fshehtë me Nanon !
Pas 8 vitësh , nga keq qeverisja , merr një milion shuplaka nga votuesit shqiptarë , që nuk ka ndodhur kurrë në historinë e pluralizmit .
Përsëri nga korrupsioni !
Sepse ndryshe nga sa diktojnё rregullat dhe parimet e ekonomisё sё tregut , paratё e shtetit dhe tё shqiptarёve u shpenzuan nё mёnyrё arrogante , pa asnjё efiçiencё , por nё dobi tё interesave politike dhe personale tё qeveritarёve , tё cilёt , njёlloj si Enveri , gёnjenin popullin , se Shqipёria ёshtё fanar ndricues pёr tё gjithё vëndët e tjera .
Na kujtohet mjaft mirë koha kur Shqiperia do bëhej superfuqi energjetike e botës…
Ky sindrom i gjigandizmit ishte një sindrom i pastër populist diktatorial . Hoxha urdhëroi në kohën e tij prodhimin e autobuzave , traktoreve , armëve , bunkerëve dhe e la vëndin pa bukё ! Caushesku urdhëroi ndërtimin e një pallati presidencial mё tё madh se pallati i Versajёs , duke bёrё rrush e kumbulla pasuritё e vëndit tё tij .
Dhe dihet si përfunduan !
Po qeveritaret tanё sot cfarё bёjnё?
Këto janë me specialista , do të thoshte përsëri Arbnori .
Pa asnjё kriter ekonomik shpenzohen paratë e shqiptarëve .
Pa tendera e pa gare !
Dhe tani , vendi mё i varfёr i Europёs , ka luksin tё paguajё 22 milionё euro pёr një kilometёr rrugë në unazë duke fallcifikuar edhe vulat apostile të shtetit amerikan !
Skandalet nuk kanë të sosur .
Çdo jave e çdo muaj shpërthen një skandal financiar . Vëndi u kanabizua nga qeveria , ministrat po arrestohen e shtohen përditë . Skandalet financiare me inçeneratorët nuk mund të mbulohen . Janë 430 milion € të paguar për punë të pa kryer !
Kryeministri është akoma në detyrë !
Bashkë me të , është përfshirë gjithë qeveria dhe pushtetët lokale të Tiranës , Durrësit dhe Elbasanit !
Sindromi vjedhjeve dhe shperdorimeve nuk mbaron kёtu .
S’kemi parë gjë akoma !
Kёshtu , shqiptarёt e papunё e tё varfёruar , qё shpenzojnё dy herё mё shumё pёr ushqime , energji elektrike , shёndetёsi , arsim , duhet tё “gёzohen” me pseudo prespektivёn e artikuluar nga sekti i rilindjes . Po presim të instalohen dy satelitë e të shpëtojmë !
Talljet dhe mashtrimit nuk kanë të sosur !
Ndryshe nga Shqipëria , nё cdo vënd perendimor i kushtohet rёndёsi e madhe studimeve , analizave dhe vlerёsimeve ku , si dhe me sa efiçience do tё shpenzohen paratë , në vendin tonë , i vendos Tigri Ahmetaj me piktorin Rama ! Për mё tepёr kur kёto para merren borxh dhe shlyerja e tyre do tё vazhdojё edhe pёr tё paktёn dy apo tre breza tё tjerё , pasi vidhet dhe borgji tashmë ka kaluar 100 % .
Kёto “gjigandizma” ju serviren shqiptarёve , në një kohë , kur ekonomia shqiptare ёshtё nё gjëndje tё mjerueshme , kur shqiptarёt pёrballen me njё moszhvillim industrial , me njё bujqёsi primitive dhe tё neglizhuar plotёsisht nga politikat publike , me biznese tё frenuara dhe gati tё falimentuara , me eksporte tё papёrfillshme , me keqmenaxhim dhe shpёrdorim tё fondeve publike .
Kur qytetaret janë tё papunё dhe fshatarët , tё abandonuar plotёsisht nga shteti , janё pa tё ardhura , pa ujë , pa rrugë , pa shёrbime shёndetёsore dhe pa shkolla .
Ndërsa shtetët e tjera , si Greqia psh , po e shpëtojnë bota me ndihma financiare ,
po Shqipërinë nё këtë krizё financiare ku është futur , kush do ta shpёtojё ?!
A guxon t’i jap kush para Shqipërisë me njё borxh prej 100 % të produktit të brëndshëm bruto , ku çdo kredi e re merret pёr tё financuar interesat dhe shёrbimet e borxheve ekzistuese ?!
Guxon kush të ndihmojë shtetin e qeveritarёve hajdutë , me njё sistem institucional statistikor fallco , me shifra jo reale qё nuk pёrputhen me ato tё institucioneve ndёrkombёtare tё specializuara ?!
A mundet kush të ndihmoje në këto kushte kur kriza ekonomike nё Shqipëri po rёndohet akoma ?!
Kur nё tё njёjtёn kohё ,
politikat publike tё qeverisё nuk pёrkojnё as me rregullat mё elementare tё menaxhimit tё ekonomisё sё tregut tё lirё dhe si tё tilla po dёshtojnё njёra pas tjetrёs . Janë me qindra kontrata klienteliste koncensionesh qё nuk kanё dhёnё rezultatet e shpalluara me bujё.
Por qeveria Rama 3 bёn sikur nuk e shikon . Pёrkundrazi ! Po e thellon akoma më tej krizën që nuk dihet edhe sa do “duroje”..!
