CAT-të janë turbulenca që ndodhin në zonat ku prerja e erës është shumë e shpeshtë, ndryshime të papritura të erës të kushtëzuara mbi të gjitha nga rrjedhat e avionëve, të cilët nga ana e tyre ndikohen nga temperatura e ajrit. Ato quhen “të qarta” sepse zakonisht ndodhin në lartësi të mëdha në qiell pa re.
Që kur filluam vëzhgimet satelitore në 1979, prerja e erës është rritur me 15% në lartësinë e avionëve që lundrojnë, dhe deri në vitin 2100 vlerësohet të rritet me 17-29%.
Ndryshimet klimatike dhe të ashtuquajturat sythe të reagimit atmosferik janë fajtorë, rrathë vicioz që bëjnë që nxehtësia të gjenerojë më shumë nxehtësi, duke rritur diferencën midis temperaturave të ndryshme të ajrit dhe duke gjeneruar ‘prerje’ të erës në lartësi të mëdha. Si rezultat, modelet e klimës vlerësojnë se turbulencat do të bëhen më të zakonshme në të ardhmen dhe se rreziku i turbulencave të rënda do të dyfishohet ose trefishohet.
Hulumtimi i ri konfirmon këtë prirje rritëse: nga viti 1979 në 2020, CAT-të e forta në rrugën e Atlantikut të Veriut u rritën me 55% (nga 17.7 orë në vit në 1979 në 27 orë në vit në 2020), ato të moderuara me 37% (nga 70 orë në 96.1 orë) dhe ato modeste me 17% (nga 466.5 orë në 546.8 orë).
Për momentin nuk ka zgjidhje për të ndaluar këto turbulenca dhe për të pasur fluturime më të qëndrueshme dhe më të sigurta: «Progresi teknologjik ndoshta një ditë do t’i lejojë pilotët të shohin nga distanca CAT-të në kohë reale direkt në urë. Por teknologjitë e këtij lloji janë ende shumë të shtrenjta dhe për këtë arsye nuk përdoren”, shpjegojnë studiuesit në një artikull në The Conversation. Këshilla që ata japin, për momentin, është që të mbani gjithmonë rripat e sigurimit gjatë fluturimit dhe të qëndroni të qetë, duke kujtuar se turbulenca nuk është pothuajse kurrë aq e fortë sa duket.
Edel Strazimiri / SCAN
