NJOFTIM VENDIMARRJEJE
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë, në datat 12.12.2023 dhe 10.01.2024 mori në shqyrtim në seancë plenare publike çështjen nr. 6 (Sh) 2023 të Regjistrit Themeitar. me kërkues Shoqata “Kundërshtimi ndaj Digës së Skavicës”, Shoqata “Për mbrojtjen e pronave dhe mjedisit të pellgut të Drinit të Zi dhe Komiteti Shqiptar i Helsinkit, me objekt: Shfuqizimi i ligjit nr. 38/2021, datë 23.03 2021 “Për përcaktimin e procedurës së veçantë për negocimin dhe ekzekutimin e kontratës me shoqërinë “Bechtel International Inc.” për projektimin dhe ndërtimin e hidrocentralit të Skavices”, si i papajtueshëm me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë dhe Marrëveshjen e Stabilizim-Asocimit Shfuqizimi & vendimit vir 485, date 30.07.2021 të Këshillit të Ministrave “Për miratimin e kontratës së fazës së parë “Kontrate për shërbime teknike projekti hidroenergjetik i Sakavicës ndërmjet KESH sha dhe Bechtel Limited”, si i papajtueshëm me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë dhe Marrëveshjen e Stabilizim-Asocimit.
Pezullimi i zbatimit të ligjit nr. 38/2021, date 23:03 2021 “Për përcaktimin e procedurës së veçantë për negocimin dhe ekzekutimin e kontratës me shoqërinë “Bechtel International Inc.”, për projektimin dhe ndërtimin e hidrocentralit të Sakavicës dhe të vendimit nr. 485, datë 30.07.2021 të Këshillit të Mirustrave “Per miratimin e kontratës së fazës së parë “Kontratë për shërbime teknike projekti hidroenergjetik i Skavices” ndërmjet KESH sha dhe Bechtel Limited”, derisa vendimi përfundimtar i Gjykatës Kushtetuese të hyjë në fuqi.
Gjykata Kushtetuese, e mbledhur sot, më 30.01.2024, pasi mori në shqyrtim kërkesën dhe pretendimet e parashtruara nga kërkueset si dhe prapësimet e subjekteve të interesuara, vlerësoi se: Gjykata ka jurisdiksion per te shqyrtuar pajtueshmerine me Kushtetuten te ligjit 38/2021 dhe nuk ka juridiksion per vendimit nr. 485, datë 30.07.2021 të Këshillit të Ministrave, pasi ky vendim nuk përbën akt me karakter normativ.
Duke pasur parasysh se ligji e rregullon projektin e Sakavicës ne dy faza dhe faza e dyte fillon vetem nese finalizohet faza e pare, Gjykata vleresoi se kerkueset legjitimohen vetem per pretendimin per cenimin e te drejtes se informimit per ceshtjet mjedisore,
Ne lidhje me themelin, gjykata vleresoi se ligji Nr. 38/2021 ka te beje dhe sjell ndikim nder te tjera edhe ne çështjet e mjedisit. Gjate procesit gjyqesor nuk u provua se Kuvendi dhe Keshilli i Ministrave, para miratimit te ligjit te kene zbatuar të drejtën e informimit për se nuk kane kryer procese konsultative me publikun dhe nuk kane garantuar mjedisit pjesënmarrje efektive që në fazën e hershme të hartimit të projektligjit, ku të gjitha alternativat ishin të hapura dhe komuniteti i zonës (me statusin e publikut te ndikuar) të mund të merrte pjesë, sipas detyrimeve te Konventes se Aarhus
Për sa më lart, Gjykata vlerësoi se, duke qenë se ligji ndodhet akoma në fazën e parë të zbatimit të tij, shkeljet e konstatuara para miratimit të ligjit mund të riparohen ende përmes ndërmarrjes së hapave konkretë për përfshirjen e publikut në informacion dhe vendimmarrje. Në përfundim të shqyrtimit të çështjes, Gjykata, njëzëri,
Vendosi:
1) Konstatimin e shkeljes së të drejtës për informim për gjendjen e mjedisit dhe mbrojtjen e tij, të garantuar nga neni 56 i Kushtetutës, ne procedurat e miratimit të ligjit nr. 38/2021;
2) Urdhërimin e autoriteteve publike për të riparuar shkeljen e konstatuar dhe për të garantuar të drejtën për informim gjatë fazës së parë të zbatimit të ligjit nr. 38/2021;
3) Detyrimin për marrjen parasysh ne vijim të rezultateve të procesit të informimit mbi mbrojtjen e mjedisit, për aq sa është e mundur, në zbatim të nenit 8 të Konventës së Aarhusit.
Vendimi përfundimtar do të shpallet i arsyetuar brenda afateve ligjore të parashikuara nga ligji nr. 8577, datë 10.02.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”, i ndryshuar dhe nga Rregullorja për procedurat gjyqësore të Gjykatës Kushtetuese.
