Normat e pirjes së duhanit i referohen prevalencës së individëve që pinë produkte të duhanit brenda një popullate të caktuar. Është një metrikë e rëndësishme që përdoret për të vlerësuar shkallën e përdorimit të duhanit dhe ndikimin e tij në shëndetin publik. Megjithatë, normat e pirjes së duhanit ndryshojnë shumë midis vendeve, rajoneve dhe grupeve demografike, të ndikuar nga faktorët kulturorë, socio-ekonomikë dhe të sjelljes.
Normat e larta të pirjes së duhanit paraqesin rreziqe të konsiderueshme për shëndetin dhe kontribuojnë në sëmundje të ndryshme, duke përfshirë kancerin e mushkërive, sëmundjet e zemrës, çrregullimet e frymëmarrjes dhe komplikime të tjera shëndetësore. Për më tepër, pirja e duhanit ka implikime ekonomike, të tilla si rritja e kostove të kujdesit shëndetësor dhe reduktimi i produktivitetit, duke rënduar njerëzit, familjet dhe shoqërinë.
Qeveritë, organizatat e shëndetit publik dhe grupet mbrojtëse kundër duhanit kanë zbatuar strategji të ndryshme për të luftuar normat e larta të duhanpirjes. Këto përfshijnë zbatimin e politikave të kontrollit të duhanit, rritjen e ndërgjegjësimit për rreziqet shëndetësore të pirjes së duhanit, promovimin e programeve të lënies së duhanit dhe avokimin për rregulla më të rrepta për produktet e duhanit.
Fakte rreth normave të pirjes së duhanit sipas vendeve:
- Në nivel global, 1.8 miliardë individë pinë duhan, me 84% të duhanpirësve që banojnë në vendet në zhvillim.
- Globalisht, përdorimi i duhanit është shkaku kryesor i sëmundjeve të parandalueshme dhe vdekshmërisë së parakohshme.
- Disa lloje të kancerit, duke përfshirë kancerin e mushkërive, sëmundjet e zemrës, goditjet në tru dhe çrregullimet e frymëmarrjes, janë të lidhura me pirjen e duhanit.
- Rreth 90% (ose nëntë në dhjetë) e të gjitha vdekjeve nga kanceri i mushkërive shkaktohen nga pirja e duhanit.
- Sipas OBSH-së, duhani është një nga rreziqet më të mëdha shëndetësore globale, duke vrarë mbi tetë milionë njerëz në vit.
- Në SHBA, pirja e duhanit shkakton më shumë se 480,000 vdekje në vit.
- Shumica e duhanpirësve të përditshëm kanë pirë duhan për të paktën dhjetë vjet.
- Mund të jetë e vështirë për një grua të mbetet shtatzënë nëse pi duhan. Mund të dëmtojë shëndetin e foshnjës së saj para dhe pas lindjes.
- Tymi i dorës së dytë, i nxjerrë nga duhanpirësit ose i prodhuar nga djegia e duhanit, dëmton joduhanpirësit dhe mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të problemeve të frymëmarrjes dhe problemeve të tjera shëndetësore.
- Përveç kësaj, pirja e duhanit rrit rrezikun e vdekshmërisë nga kanceri dhe sëmundje të tjera për pacientët dhe të mbijetuarit me kancer.
Më poshtë është lista e 10 vendeve më të larta me normat më të larta të duhanpirjes në botë, sipas bankës botërore:
Shqipëria renditet në vendin e 47-të me një rezultat prej 38.8:
Edel Strazimiri / SCAN
