Nga Bujar Leskaj
Prej muajit shkurt 2024, organizata e mirënjohur me integritet dhe kurajoze e shoqërisë civile, Instituti Shqiptar i Shkencës (AIS), e cila menaxhon portalin e mirënjohur Open Data Albania dhe është zotëruese dhe zhvilluese e projektit Open Spending Albania, ku denoncohen praktikat abuzive dhe korruptive të qeverisjes, ndodhet në vështirësi për fonde për mirëmbajtjen, përditësimin, zhvillimin dhe pagesën për hapësirën server.
Open Spending Data është instrument i krijuar nga ekipi programues, ekonomistë dhe aktiviste antikorruspion pranë AIS/Open Data Albania. Njëlloj si Instituti Shqiptar i Shkencës dhe Open Data Albania, ai drejtohet nga Aranita Brahja, themeluesja e AIS dhe profesionistja , që me dijet dhe karakterin e saj, do të ishte dinjitoze në çdo pozicion të lartë të institucioneve qeveritare të vendit.
Projekti rrezikon mbylljen e bazës së të dhënave, Database të Open Spending Albania, çka do të sillte pasoja të rënda në mungesën e transparencës, llogaridhënies, aktivizmit dhe veprimtarive antikorruspion.
Open Spending Albania-shpresë e qytetarëve për të bërë transparencë me paratë e Shtetit
Portali i AIS(më parë me emrin Open Data Albania) ka përfaqësuar në këta 12 vjet një nga instrumentet më të rëndësishem dhe efektivë për transparencë, mirëqeverisje dhe antikorruspion.
Përmes Open Spending Albania, qytetarët kuptojnë se si shpenzohen paratë e taksapaguesve. Open Spending zbardh dhe e bën të aksesueshme çdo pagesë nga institucionet buxhetore te Shtetit, drejt kontraktorëve privatë, që nga viti 2012 e në vijim.
Përmes kryqëzimit të të dhënave, analizave dhe krahasimeve që ofron Open Spending Albania, jo vetëm ekonomistët dhe gazetarët, por edhe qytetarët mund të kuptojnë abuzimet dhe aktet korruptive të qeverisjes së sotme.
Gazetarët investigative dhe aktivistët më të guximshëm në vend i përdorin të dhënat e Thesarit të Shtetit, të ofruara me qartësi, profesionalizëm dhe transparencë të plotë nga Open Spending Albania, për të denoncuar raste keqpërdorimi, korrupsioni, klientelizmi dhe konflikti interesi nga institucionet publike qendrore dhe vendore.
Shumë raste të abuzimeve publike, edhe ato në periudha zgjedhore, janë zbardhur përmes shifrave dhe transparencës së mundësuar nga kjo bazë e mirë-strukturuar të dhënash. Në një rast, transparenca në pagesat e Thesarit të Shtetit çoi në inicimin e një procesi për heqje të Mandatit të Deputetit në Gjykatën Kushtetuese, për shkak të konfliktit të hapur të interesit.
Sekti Rama: bllokim absolut fondesh shtetërore dhe presion okult mbi ndërkombëtarët
Duke fuqizuar publikun, aktivistët dhe luftën antikorrupsion, me të dhëna transparente për raste flagrante abuzive, AIS/Open Data Albania deri tani, ka marrë shpesh pakënaqësi të theksuara nga njerëz në pushtet dhe biznese pranë tyre. Instituti Shqiptar i Shkencës ka pësuar edhe tentativa për sulme kibernetike, për fat, të dështuara.
Duke parë këtë aktivitet që gjeneron orë e çast llogaridhënie dhe investigime për të zbuluar korrupsionin, sekti Rama në pushtet ka provuar me të gjitha mjetet e hapura dhe okulte të pengojë aktivitetin e Institutit Shqiptar të Shkencës.
Sekti në qeverisje AIS dhe projektit Open Spending Albania ia ka bllokuar tërësisht aksesin në fonde dhe programe shtetërore, pavarësisht se Instituti Shqiptar i Shkencës ka aplikuar gjithmonë me profesionalizëm dhe korrektësi.
Ndërkohë, nuk është ndalur me kaq. Sekti Rama ka arritur të kompleksojë edhe donatorët perëndimorë në vend, që kanë kuptuar ose u është dhënë të kuptohet, diku hapur e diku pak fshehur, se mbështetja e tyre ndaj projekteve dhe aktiviteteve të reja të Open Spending Albania nuk “shihet me sy të mirë” nga Rama dhe të tijtë.
Një rezultat i drejtpërdrejtë i presionit okult të Ramës është se sot, edhe pse nevojiten më shumë se kurrë, janë shumë të pakta ose mungojnë tërësisht projektet me para të taksapaguesve të vendeve Perëndimore, për të forcuar transparencën, llogaridhënien dhe kulturën watchdog në Shqipëri.
Instituti Shqiptar i Shkencës kërkon ndihmën e opinionit publik shqiptar, për të mos lejuar mbylljen e Open Spending Albania, një nga instrumentet më të rëndësishëm në forcimin e kulturës së transparencës dhe llogaridhënies dhe në luftën ndaj korrupsionit dhe antikulturës së pandëshkueshmërisë në Shqipëri.
Lufta antikorupsion, aktivizmi dhe fuqizimi i veprimtarëve watchdog tek ne mbeten detyra thelbësore të opozitës dhe mbarë shoqërisë sonë sot. Reforma në Drejtësi dhe institucionet e reja të saj kanë ende punë për të konsoliduar rezultatet kundër keqqeverisjes dhe pandërshkushmërisë së funksionarëve të lartë publikë.
Për të kontribuar në këtë mision dhe sfidë, qeveria, në vend që të shpërdorojë fondet e saj për patronazhistët me kollare, duhet të ndihmojë Institutin Shqiptar të Shkencës dhe projektin e tij themeltar Open Spending Albania, nga fondet që mbështet shoqërinë civile.
Së dyti, Institucioni Suprem i Auditit, i cili iu është referuar dhe i ka përdorur shpesh gjetjet e Open Spending Albania në auditimet e tij, duhet t’i trajtojë financiarisht si ekspertë të jashtëm me pagesë, konform kornizave ligjore dhe standarteve të INTOSAI-t, ekspertët e AIS dhe Open Data.
Me të gjitha forcat tona, ne duhet të denoncojmë dhe të ushtrojmë ndikim dhe pranë ambasadave perendimore në Tiranë dhe institucioneve donatore në Shqipëri, si opozitë, media dhe aktivistë të luftës antikorrupsion, që veprimtarisë së vyer të Institutit Shqiptar të Shkencës dhe projektit Open Spending Albania të mos i mbyllen dyert përgjithmonë!
