“Fjalori i madh i gjuhës shqipe” është në hapat e fundit të punimit dhe këtë fundvit Akademia e Shkencave pret që lexuesit do të munden ta konsultojnë atë nga interneti.
Në një intervistë për RTSH 24, Prof. Dr. Shezai Rrokaj, pedagogu dhe zv.kryeredaktori i Fjalorit, tha se fjalësi i grumbulluar deri tani i ka kaluar pritshmëritë duke arritur trefishin e fjalorëve ekzistues, apo gati 120 mijë fjalë.
“Fjalori do të jetë i gatshëm fillimisht ‘online’ në fund të këtij viti, ndërsa vitin që vjen është menduar të dalë varianti i shtypur i fjalorit. Përkundër parashikimit prej 90 mijë zërash, do të jetë shumë më i madh se kaq, deri 120 mijë fjalë,” tha z. Rrokaj.
Të martën u zhvillua një nga mbledhjet periodike për të parë afatet e punimit. Qershori është caktuar si muaji përfundimtar i hartimit në tërësi të Fjalorit.
Puna do të dorëzohet më tej në kompjuter për të parë si mund të unifikohen emërtesa të caktuara të njësive që janë pjesë përbërëse e Fjalorit të ideuar nga dy akademikët e shquar, Prof. Dr. akademik Jani Thomai, shumë i vlerësuar në fushën e leksikologjisë dhe leksikografisë, bashkë me Prof. Dr. akademik Valter Memushaj.
“Kanë punuar rreth 200–300 punonjës shkencorë të niveleve të ndryshme. Fillimisht u mor i gjithë materiali i grumbulluar në Institutin e Albanologjisë dhe fjalorët e prodhuar herë pas here, që nga Fjalori i 1954, 1980, 2002, 2004, 2006, 2020, apo edhe fjalorë dialektorë, terminologjikë. Është parë në terren për fjalët e fundit, të cilat nuk i përjashtojmë dot për aq kohë sa i përdorin folësit. Një pjesë e tyre kanë zënë shtrat në gjuhën shqipe. Për fjalorin punon një qendër në Prishtinë te Instituti Albanologjik, një grup në Kalabri dhe 7 grupe te ne, pra rreth 40 punonjës shkencorë nën drejtimin e Prof. Dr. Thomait,” shpjegoi akademiku Rrokaj.
Qëllimi i këtij fjalori, sipas profesorit, nuk është të jetë i përsosur, por i përshtatshëm për gjithë qenien që përfaqëson gjuha shqipe sot, në të gjitha trevat.
“Kështu bëjmë një prerje apo fotografim të gjuhës shqipe në vitet 2000–2030. Ky është fjalor i gjuhës standarde shqipe, normativ, jo i të gjithë gjuhës shqipe, i cili do të ishte shumë më i madh,” tha ai.
Në Fjalorin e madh do të ketë një pjesëmarrje të madhe të fjalësit nga gegërishtja, si “një detyrim ndaj fjalësit jashtëzakonisht të madh që vjen nga gegërishtja”.
“Dialektet janë përrenjtë që ushqejnë lumin dhe lumi ushqen detin. Çdo gjë që është e nevojshme, e veçantë do të përfshihet. Rreth 20–25 mijë fjalë janë nga gegërishtja,” deklaroi z. Rrokaj.
Historia e gjuhëve është histori e marrëdhënieve dhe në Fjalorin e ri do të ketë fjalë të huaja, të cilat përdoren nga folësit. Por “duhet të ruhemi nga përdorimi i fjalës së huaj kur e kemi në gjuhën amë”, këshilloi akademiku.
/rtsh.al/
