Në një laborator të vogël në Seul, një ekip shkencëtarësh të Koresë së Jugut po injektojnë qeliza të kultivuara të viçit në kokrra individuale orizi përmes një procesi që ata shpresojnë se do të ndihmojë në revolucionarizimin e mënyrës sesi ushqehet bota.
Nga luftimi i urisë deri tek ushqimi i astronautëve në hapësirë, udhëheqësi i ekipit dhe profesori Hong Jin-kee beson se i ashtuquajturi “oriz i mishit” mund të bëhet një mënyrë etike dhe eko-miqësore për njerëzit që të marrin proteinat e tyre.
Asnjë kafshë nuk u dëmtua në krijimin e këtij ushqimi, i cili duket si orizi i zakonshëm përveç ngjyrës rozë, por lëshon një aromë të letë gjalpi, rezultat i të qenit i mbushur me muskuj viçi dhe kulturë qelizash yndyrore. Duke përdorur mish të kultivuar, “ne mund të marrim proteina shtazore pa therjen e bagëtive,” tha shkencëtari Hong për AFP, nga Universiteti Yonsei i Seulit.
Kompanitë në mbarë botën kanë kërkuar prej kohësh të komercializojnë alternativat e mishit, të tilla si mishi me bazë bimore ose të kultivuar, për shkak të çështjeve etike që lidhen me rritjen industriale të blegtorisë, si dhe një sërë shqetësimesh mjedisore të lidhura me emetimet e gazit serrë nga blegtoria. Hong, i cili ka një përvojë në organoidet dhe shkencat biomjekësore, zgjodhi orizin për kërkimin e tij sepse drithi ishte tashmë burimi kryesor i proteinave për njerëzit në Azi.
Procesi i tij aktual mund të marrë kohë: një kokërr e rregullt orizi lyhet me xhelatinë peshku për të ndihmuar në ngjitjen, më pas injektohet me qeliza viçi përpara se të kultivohet në një pjatë Petri deri në 11 ditë. Orizi posedon një “strukturë pak poroze”, tha Hong, dhe pasi qelizat e viçit janë injektuar në oriz, kokrra ofron “një strukturë ideale që qelizat të rriten në mënyrë uniforme nga brenda jashtë”.
Gjurmë të karbonit
Orizi “me mish” i Hong-ut përmban 8% më shumë proteina dhe 7% më shumë yndyrë se orizi i zakonshëm. Hong dhe ekipi i tij janë ende duke punuar se si të shkallëzojnë procesin, tha ai, por ai shpreson që krijimi i tij të miratohet si një ushqim ndihmues për situatat emergjente në dy vende afrikane.
“Për ata që janë të kufizuar në vetëm një vakt në ditë, një rritje e lehtë e (përmbajtjes së proteinave), edhe me vetëm disa përqind, bëhet tepër e rëndësishme”, tha ai.
Koreja e Jugut nuk ka miratuar ende asnjë mish të kultivuar për konsum, por në vitin 2022 ajo njoftoi planet për të derdhur miliona dollarë në një fond “foodtech”, duke identifikuar veçmas mishin e kultivuar me qeliza si një zonë kërkimore prioritare.
Mishi i kultivuar shitet në Singapor dhe Shtetet e Bashkuara, por Italia e ndaloi atë vitin e kaluar duke përmendur nevojën për të mbrojtur industrinë e saj blegtorale. Disa studiues thonë se shqetësimet e mundshme etike me mishin e kultivuar përfshijnë burimin e qelizave fillestare të kafshëve.
“Është e vështirë të jesh “i sigurt për sigurinë e serumit të përdorur në median e kulturës, dhe antibiotikët dhe hormonet e shtuara gjatë procesit të kultivimit,” shkroi Choi Yoon-jae, një ish-profesor emeritus në Universitetin Kombëtar të Seulit, në një kolonë mbi uebsajti Chuksan Neës.
Sipas ekipit të Hong, metoda e tyre hibride e orizit redukton ndjeshëm gjurmën e karbonit të proteinave duke eliminuar nevojën për të rritur dhe fermë kafshësh. Për çdo 100 gram proteinë të prodhuar, ajo çliron 6.27 kilogramë (13.8 paund) dioksid karboni, tetë herë më pak se prodhimi tradicional i viçit.
A do ta hanit?
“Mishi i kultivuar është prezantuar prej kohësh si një zgjidhje klimatike në krahasim me blegtorinë tradicionale”, tha Neil Stephens, një pedagog mbi teknologjinë dhe shoqërinë në Universitetin e Birminghamit.
“Por sektori përballet me sfida, të tilla si nevoja për t’u “prodhuar në shkallë dhe të lirë, me nevoja të ulëta energjie dhe inpute miqësore me mjedisin”, tha ai për AFP.
“Orizi “me mish” mund të ketë një avantazh ndaj disa produkteve të tjera të mishit të kultivuara”, pasi është një produkt hibrid “që përzien qelizat shtazore me materialin bimor, orizin, duke e bërë atë më të lirë dhe më pak energji intensive”, tha ai.
Konsulenca globale AT Kearney ka parashikuar se deri në vitin 2040, vetëm 40% e konsumit global të mishit do të vijë nga burime konvencionale dhe e gjithë industria do të përmbyset.
“Produkte të tilla si qumështi, e bardha e vezës, xhelatina dhe peshku mund të krijohen me teknologji të ngjashme”, thuhet në një raport të vitit 2019.
Hong beson me pasion se bioteknologjia mund të ndryshojë mënyrën se si njerëzit e konsumojnë ushqimin për mirë. Për shembull, tha ai, një person i moshuar me sarkopeni, humbje muskulore, mund të hante mish të rritur në laborator të prodhuar vetëm me qeliza muskulore, jo yndyrë, për të ndihmuar në lehtësimin e gjendjes së tyre specifike.
“Bota është në majë të një epoke ku “më shumë informacion biologjik bëhet i disponueshëm dhe ne duhet të kontrollojmë me përpikëri ushqimin tonë,” tha ai. Kjo mund të nënkuptojë, tha ai, se një kuzhinë e ardhshme e infektuar me AI mund të vlerësojë shëndetin e një personi përmes një analize gjaku, pastaj të udhëzojë një robot të përgatisë mëngjesin më të përshtatshëm.
