Kryeministri holandez në largim, Mark Rutte, ka fituar garën për t’u bërë kreu i ardhshëm i NATO-s në një moment të rrezikshëm për aleancën perëndimore, pasi rivali i tij i vetëm u tërhoq nga kandidimi.
Udhëheqësi holandez pritet të konfirmohet zyrtarisht si sekretar i përgjithshëm i NATO-s në ditët në vijim dhe të marrë detyrën kur kreu aktual, Jens Stoltenberg, të japë dorëheqjen më 1 tetor, pas gati një dekade në krye.
Emërimi i afërt i Rutte vjen pasi Ukraina përballet me presionin e pamëshirshëm nga bombardimet ruse në rajonet e saj lindore, ndërsa Donald Trump konkurron për një mandat tjetër në Shtëpinë e Bardhë.
Rutte, 57 vjeç vjeç, është një mbështetës i fortë i Ukrainës dhe fitoi shpejt mbështetjen e vendeve kyçe të NATO-s, duke përfshirë SHBA-në, Britaninë e Madhe, Francën dhe Gjermaninë, pasi shfaqi interesin për të drejtuar Aleancën, pas vendimit të tij për t’u tërhequr nga politika holandeze. Edhe pse ai është një kritik i Vladimir Putinit, Rutte mund të perceptohet si më pak armik sesa kandidatët e mundshëm nga Evropa Qendrore dhe Lindore, duke e bërë atë një zgjedhje gati konsensusi.
Por për të siguruar punën, e cila kërkon marrëveshje unanime të 32 anëtarëve të NATO-s, atij iu desh të fitonte një miratim nga një Turqi fillimisht e kujdesshme, më pas të kapërcente kundërshtimin nga Hungaria.
Pengesa e fundit për emërimin e tij ra të enjten kur presidenti rumun, Klaus Iohannis, njoftoi se do të tërhiqej nga gara. Rumania do të mbështesë Rutte dhe do t’i dhurojë Ukrainës një nga dy sistemet e saj raketore Patriot, me kusht që aleatët ta zëvendësojnë atë me një sistem të ngjashëm të mbrojtjes ajrore, tha këshilli suprem i mbrojtjes i Bukureshtit, i kryesuar nga Iohannis.
Më herët gjatë javës, Rutte e bindi Viktor Orbán të mbështeste ofertën e tij, duke kapërcyer vite të tëra tensionesh midis dy liderëve më jetëgjatë të BE-së mbi standardet demokratike në Hungari dhe shpenzimet e BE-së. Rutte dikur tha se Hungaria “nuk kishte më punë në Bashkimin Evropian” për shkak të legjislacionit anti-LGBTQ+ të Hungarisë.
Në një takim në Bruksel, Rutte i dha liderit hungarez garanci se nuk do të vendoseshin trupa apo para hungareze në Ukrainë, në përputhje me një marrëveshje ekzistuese. Sllovakia, një tjetër pengesë, pasoi së shpejti duke shpallur mbështetjen e saj për Rutte.
Rutte merr frenat e aleancës pas gati 14 vitesh si kryeministër holandez dhe 18 vitesh si udhëheqës i Partisë së tij Popullore liberale për Liri dhe Demokraci.
Ai është i mbijetuari i madh i politikës holandeze, i mbiquajtur “Teflon Mark” për aftësinë e tij për të shmangur ndotjen nga skandalet. Për vite me radhë, personaliteti i tij i drejtpërdrejtë dhe jo i pakuptimtë e bëri atë të dashur për votuesit holandezë, duke e shtyrë atë të drejtonte katër qeveri të ndryshme koalicioni radhazi. Në një video virale, ai këmbënguli të pastronte kafenë që kishte derdhur, ndërsa stafi i pastrimit duartrokiste dhe ai qeshi me ngathtësinë e tij.
I njohur për udhëtimin me biçikletë në punë – ose ngarjen e një Saab – Rutte bën pazaret e tij në supermarket dhe jeton në të njëjtën pjesë të Hagës ku u rrit.
Për disa vite ai ka dhënë mësime sociale një herë në javë në një shkollë të mesme holandeze. “Ndoshta do ta bëj disa herë në javë,” tha ai korrikun e kaluar kur njoftoi se nuk do të kandidonte më për zgjedhje, pasi koalicioni i tij u shemb për shkak të politikës së imigracionit.
Një tjetër pseudonim është “pëshpëritësi i Trump” për aftësinë e tij për të menaxhuar ish-presidentin amerikan, i cili mund të kthehet në Shtëpinë e Bardhë pas zgjedhjeve të nëntorit në SHBA. Rutte vlerësohet gjerësisht për shpëtimin e një samiti të NATO-s të vitit 2018 duke folur rreth Trumpit për shpenzimet e mbrojtjes.
Nën Rutte, qeveria holandeze i ka dhënë Ukrainës 2.63 miliardë euro (2.22 miliardë £) në mbështetje ushtarake dhe premtoi 2 miliardë euro të tjera për vitin 2024. “Ukraina duhet ta fitojë këtë betejë. Për sigurinë e tyre dhe tonën”, ka thënë Rutte.
