Artikull i New York Times
Më pak se një javë pas vrasjes së një udhëheqësi të lartë të Hamasit në Teheran dhe një komandanti të lartë të Hezbollahut në Bejrut, e gjithë Lindja e Mesme është në rrezik. Frika për një luftë më të gjerë rajonale është rritur mes zotimeve për hakmarrje nga udhëheqësit iranianë që e kanë lënë Izraelin në një gjendje pasigurie të thellë.
Pse pritet një sulm iranian?
Irani është zotuar të hakmerret për vdekjen e Ismail Haniyeh, një udhëheqës i lartë i Hamasit, i cili u vra në Teheran pasi ai dhe udhëheqës të tjerë të grupeve militante të mbështetura nga Irani morën pjesë në inaugurimin e presidentit të ri iranian. Udhëheqësit izraelitë nuk konfirmuan apo mohuan nëse vendi i tyre qëndron pas shkeljes së mbrojtjes së Iranit, por udhëheqësit iranianë dhe zyrtarët e Hamasit fajësuan menjëherë Izraelin dhe u zotuan për hakmarrje.
Udhëheqësi suprem i Iranit, Ayatollah Ali Khamenei, lëshoi një urdhër që Irani të godasë drejtpërdrejt Izraelin, sipas tre zyrtarëve iranianë të informuar mbi urdhrin.
Dhe zëdhënësi i ministrisë së jashtme të Iranit, Nasser Kanaan, tha të hënën se “Tehrani nuk është i interesuar në përshkallëzimin e konflikteve rajonale, por është e nevojshme të ndëshkohet” Izraeli.
Si lidhet Libani me krizën?
Vrasja e Haniyeh erdhi një ditë pasi një sulm izraelit në Bejrut vrau Fuad Shukr, një komandant i rangut të lartë të Hezbollahut, milicia e mbështetur nga Irani në Liban. Kjo vrasje ngriti tensionet që tashmë ishin të larta midis Izraelit dhe Iranit dhe përfaqësuesve të tij në rajon. Udhëheqësi i Hezbollahut, Hassan Nasrallah, tha javën e kaluar se konflikti me Izraelin kishte hyrë në një fazë të re dhe kërcënoi me një hakmarrje të madhe në përgjigje të atentatit.
Hezbollahu ishte gari për në sulme direkte me Izraelin për muaj të tërë, duke ngritur frikën se rajoni po shkonte drejt një lufte më të gjerë. Hezbollahu ka gjuajtur mijëra raketa dhe drone drejt Izraelit, duke thënë se po vepron në solidaritet me Hamasin, i cili gjithashtu mbështetet nga Irani. Izraeli është kundërpërgjigjur si dhe ka evakuuar dhjetëra mijëra qytetarë të tij në Izraelin verior pranë kufirit me Libanin.
Hezbollahu dhe Izraeli vazhduan të shkëmbejnë zjarre ndërkufitar të hënën, kurse një sulm ajror izraelit vrau dy persona në Libanin jugor, sipas ministrisë së shëndetësisë të Libanit. Sulmet nuk ishin pjesë e hakmarrjes madhore që Hezbollahu ka kërcënuar, por civilët në Liban dhe Izrael vazhdojnë të përgatiten për një luftë të mundshme gjithëpërfshirëse.
Organizata Botërore e Shëndetësisë tha të hënën se kishte dorëzuar 32 tonë furnizime mjekësore urgjente në Liban në rast të një konflikti më të gjerë.
Çfarë po ndodh me diplomacinë?
Me Iranin dhe përfaqësuesit e tij që kërcënojnë me një sulm ndaj Izraelit, po bëhen përpjekje të furishme diplomatike për të parandaluar një luftë më të gjerë.
Presidenti Biden pritet të mbledhë të hënën ekipin e tij të sigurisë kombëtare për të diskutuar zhvillimet në Lindjen e Mesme. Ai gjithashtu ka planifikuar të flasë të hënën me Mbretin Abdullah II të Jordanisë, një ditë pasi ministri i jashtëm jordanez, Ayman Safadi, udhëtoi në Teheran për takime me homologun e tij iranian. Jordania është një aleat i ngushtë perëndimor dhe ndihmoi në kapjen e raketave dhe dronëve iranianë në prill gjatë një sulmi midis Iranit dhe Izraelit.
Sekretari amerikan i shtetit, Antony J. Blinken, foli të dielën me ministrat e jashtëm të Grupit të 7 vendeve “për të diskutuar nevojën urgjente për de-përshkallëzimin në Lindjen e Mesme” dhe grupi “kërkoi përmbajtje maksimale” për të shmangur përshkallëzim të mëtejshëm, sipas një deklarate të Departamentit të Shtetit.
Gjenerali Michael E. Kurilla, i cili drejton Komandën Qendrore të SHBA-së, mbërriti në Izrael të hënën për të përfunduar koordinimin me ushtrinë izraelite në pritje të një sulmi të mundshëm iranian, sipas një deklarate ushtarake izraelite.
Organizata e Bashkëpunimit Islamik do të mbajë një takim të ministrave të jashtëm arabë dhe myslimanë në Arabinë Saudite të mërkurën për të diskutuar mbi “krimet e vazhdueshme të okupimit izraelit”, përfshirë vrasjen e zotit Haniyeh dhe “agresionet” e Izraelit kundër Iranit, thuhet në një deklaratë.
Si po i këshillojnë qeveritë perëndimore qytetarët e tyre në rajon?
Mes frikës për një konflikt të zgjeruar, Shtetet e Bashkuara, Britania, Kanadaja, Franca, Gjermania, Holanda, Irlanda, Norvegjia, Danimarka, Belgjika dhe Suedia ishin ndër vendet që u kërkuan qytetarëve të tyre gjatë fundjavës që të largoheshin menjëherë nga Libani.
Franca gjithashtu u bëri thirrje qytetarëve të saj në Iran që të largohen sa më shpejt të jetë e mundur dhe të shmangin udhëtimet në Izrael ose në territoret palestineze. Kanadaja u bëri thirrje kanadezëve të shtunën që të shmangin të gjitha udhëtimet në Izrael për shkak të “situatës së paparashikueshme të sigurisë”.
Disa linja ajrore kishin pezulluar ose anuluar fluturimet për dhe nga Bejruti dhe shumë fluturime ishin shitur. Linjat ajrore ndërkombëtare përfshirë Delta, United, grupin Lufthansa dhe Aegean Airlines kanë pezulluar gjithashtu fluturimet për dhe nga Izraeli. Ndërprerjet e fluturimeve kanë bërë që shumë izraelitë udhëtues të mos mund të kthehen në shtëpi. Përgatiti: Liberale.al
