Nga Prof.Pal Nikolli
Klasat sociale dhe nivelet e pasurisë ndryshojnë ndjeshëm në mbarë botën, me disa vende që shfaqin pabarazi ekstreme në të ardhura dhe akses në burime. Për të kuptuar këto dallime, është e rëndësishme të analizohen klasat e ndryshme shoqërore dhe nivelet e pasurisë të pranishme në rajone të ndryshme.
Një nga kornizat më të përdorura për të kuptuar klasat shoqërore është ndarja tradicionale në klasa të larta, të mesme dhe të ulëta. Klasa e lartë zakonisht përbëhet nga individë që kanë pasuri të konsiderueshme dhe akses në burime, shpesh përmes trashëgimisë ose sipërmarrjeve të suksesshme të biznesit. Klasa e mesme karakterizohet nga individë që kanë të ardhura të qëndrueshme dhe akses në arsim dhe kujdes shëndetësor, por mund të mos kenë të njëjtin nivel pasurie si klasa e lartë. Klasa e ulët, nga ana tjetër, përfshin individë që luftojnë për të përmbushur nevojat e tyre bazë dhe mund të përballen me barriera të rëndësishme për lëvizshmërinë sociale.
Përveç këtyre klasave shoqërore tradicionale, disa studiues kanë identifikuar praninë e një klase elitare globale, e cila përbëhet nga individë që kanë grumbulluar pasuri dhe fuqi të konsiderueshme në shkallë globale. Kjo klasë elitare shpesh përfshin miliarderë, drejtues të korporatave dhe liderë politikë që kanë ndikim të rëndësishëm mbi sistemet ekonomike dhe politike globale.
Kur bëhet fjalë për nivelet e pasurisë, shpërndarja e burimeve në mbarë botën është shumë e pabarabartë. Sipas një raporti nga Oxfam, 1% më tē pasurit në botë zotërojnë më shumë pasuri se pjesa tjetër e popullsisë globale së bashku (Oxfam, 2020). Ky përqendrim ekstrem i pasurisë ka implikime të rëndësishme për pabarazinë sociale dhe ekonomike, pasi ata që janë në krye të shpërndarjes së pasurisë kanë fuqi dhe ndikim joproporcional mbi sistemet politike dhe ekonomike.
Në shumë vende në zhvillim, nivelet e pasurisë janë veçanërisht të zymta, me një klasë të vogël elitare që kontrollon shumicën e burimeve, ndërsa pjesa tjetër e popullsisë lufton për të përballuar jetesën. Kjo mund të çojë në trazira sociale dhe paqëndrueshmëri politike, pasi grupet e margjinalizuara kërkojnë qasje më të madhe në burime dhe mundësi.
Në përgjithësi, shpërndarja e klasave shoqërore dhe niveleve të pasurisë në mbarë botën është komplekse dhe e shumëanshme. Duke analizuar këto dinamika, studiuesit mund të kuptojnë më mirë faktorët që kontribuojnë në pabarazinë sociale dhe të punojnë drejt krijimit të shoqërive më të barabarta.
Keshtu themi se, piramida ekonomike botërore është një paraqitje e shpërndarjes globale të të ardhurave dhe pabarazisë së pasurisë, e ndarë zakonisht në tre shtresa kryesore: të pasurit, klasën e mesme dhe popullsinë me të ardhura të ulëta. Ndërsa përqindjet e sakta mund të ndryshojnë në varësi të burimit dhe metodologjisë së përdorur për matje, një ndarje e referuar zakonisht është si më poshtë:
1. Shtesa e lartë (te pasurit): Përafërsisht 1% e popullsisë globale. Ky grup kontrollon një pjesë të konsiderueshme të pasurisë globale, që shpesh përmendet se zotëron mbi 40% të pasurisë totale.
2. Shtresa e Mesme (Klasa e Mesme): Kjo shtresë përbën rreth 15-20% të popullsisë globale. Anëtarët e këtij grupi në përgjithësi kanë të ardhura të moderuara, akses në arsim dhe punë të qëndrueshme.
3. Shtresa e poshtme (me të ardhura të ulëta): Përafërsisht 80% e popullsisë globale bie në këtë kategori. Ata zakonisht jetojnë me të ardhura të ulëta dhe shpesh përballen me sfida të tilla si varfëria, aksesi i pamjaftueshëm në nevojat bazë dhe mundësitë e kufizuara ekonomike.
Këto shifra ilustrojnë pabarazitë e konsiderueshme në shpërndarjen e pasurisë dhe të ardhurave në mbarë botën. Është thelbësore të theksohet se këto përqindje mund të ndryshojnë nga viti në vit dhe bazuar në studime dhe raporte të ndryshme, por ato ofrojnë një perspektivë të përgjithshme mbi shtresimin ekonomik global.
Burimet:
Oxfam. (2020). Time to care: Unpaid and underpaid care work and the global inequality crisis. Oxfam International.
