Planet e Këshillit të Bashkëpunimi Rajonal (KRB) synojnë dyfishimin e ekonomisë se 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor (Shqipëria, Kosova, Bosnja, Serbia, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi) në 10 vitet në vijim.
Objektivi u shpall në një dokument të fundit të KRB-së për zhvillimin e tregut rajonal 2025-2028.
Ky synim do të rrihet nëpërmjet agjendave të orientuara në katër drejtime, së pari biznese të avancuara dhe një mjedis që i favorizon ato, së dyti kapital njerëzor me aftësi, së treti digjitalizim dhe ekosisteme të inovacionit dhe së katërti lëvizja e lirë e mallrave, njerëzve dhe shërbimeve.
Një mjedis i favorshëm dhe konkurrues pritet të kontribuojë në një rritje vjetore prej 2% të Rajonit. Norma vjetore e investimeve të huaja pritet të rritet me 6.5% dhe punësimi do të rritet me deri në 1% në vit.
Produktiviteti i ndërmarrjeve të vogla dhe te mesme pritet të rritet me 10%.
Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal vë në dukje se ky plan do të zbatohet nëpërmjet përpjekjeve të forta mes vendeve, koordinimit dhe konsultimit gjithëpërfshirës brenda administratave të ËB6 me konsultat dhe monitorimi i vazhdueshëm nga BE.
Ndërsa integrimi ekonomik rajonal nuk mund të jetë mjeti kryesor i konvergjencës BE, me rendësi konsiderohet funksionimi i tregut të përbashkët rajonal për mallrat dhe shërbimet.
Tregtia e mallrave brenda CEFTA-s kontribuon afërsisht 8.5 miliardë euro në eksporte më 2024, që përbën gati 6% të PBB-së së Ballkanit Perëndimor.
Por sërish ekziston një potencial i madh i pashfrytëzuar, pasi një integrim më i thellë ekonomik i ngjashëm me Tregun e vetëm të BE-së mund të çojë rritje me 10 % në vit në tregtinë rajonale.
Për të shfrytëzuar këtë potencial, rajoni duhet të thellojë lehtësimin e tregtisë së mallrave, duke e bërë tregtinë më të lehtë, më shpejt dhe më lirë.
Lehtësimi i tregtisë përfshin harmonizimin e dokumenteve dhe procedurave dhe tarifave. Duke thjeshtuar barrën rregullatore dhe duke ulur nivelin e kontrolleve, kompanitë mund të të furnizohen nga klientë të ndryshëm me çmime më të ulëta dhe në këtë mënyrë nxisin efikasitetin dhe inovacionin në proceset e prodhimit.
Këto masa nxisin ekonomi të shkallës dhe ulin kostot e prodhimit , duke bërë që konsumatorët të përfitojnë mallra me cilësore me çmime më të ulëta.
Në një peizazh gjeopolitik dhe socio-ekonomik sfidues dhe që ka ndryshuar ndjeshëm, niveli aktual i konvergjencës ndërmjet 6 vendeve të Ballkanit Perëndimor (WB6) dhe BE-së mbetet kokëfortë e ngadaltë, me fuqinë blerëse që është pothuajse 40% të mesatares së BE-së.
Me një rritje mesatare 2.4% më 2024 është e pamjaftueshme për të mundësuar konvergjencë domethënëse me nivelet e të ardhurave të BE-së në periudhën afatmesme.
Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal (KRB) vlerëson se rruga e Rajonit drejt të ardhurave më të larta dhe konvergjencës me BE-në do të varet nga integrimi ekonomik brenda rajonit, dhe ndërmjet rajonit dhe BE-së.
Por tregjet e vogla të fragmentuara që nuk janë në gjendje të shfrytëzojnë ekonomitë e shkallës dhe vuajnë nga atraktiviteti i kufizuar për investitorët, mungesa e kapitalit njerëzor dhe sfida të tjera të thella sistematike (d.m.th. që lidhen me qeverisjen, arsimin, infrastrukturën, etj.) vështirësojnë rritjen e standardeve drejt nivelit të BE-së./Monitor
