Fruthi në rritje në 2019, OBSH: Ja sa rrezikohet Shqipëria

Rastet e rasteve të fruthit kanë vazhduar të rriten në 2019. Të dhënat paraprake globale tregojnë se rastet e raportuara u rritën me 300 për qind në tre muajt e parë të vitit 2019, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2018. Këto shifra janë bërë publike në një raport të fundit të Organizatës Botërore të Shëndetit (OBSH).
Ndërsa OBSH citon se këto të dhëna janë të përkohshme dhe ende jo të plota, kjo tregon një prirje të qartë. Shumë vende janë në mes të ‘shpërthimeve’ të mëdha të fruthit, me të gjitha rajonet e botës që përjetojnë ngritje të qëndrueshme në raste.

Sipas hartës së përpiluar nga të dhënat e OBSH, Shqipëria ndodhet në zonën e rrezikut më të madh. Bashkë me të, edhe vendet e rajonit kanë deklaruar shifra të larta, megjithatë raporti citon se rastet janë ende më të larta se sa raportimet zyrtare, duke qenë se ato kryhen njëherë në vit në nëntor.

‘Shpërthimet’ e tanishme përfshijnë Republikën Demokratike të Kongos, Etiopinë, Gjeorgjinë, Kazakistanin, Kirgistanin, Madagaskarin, Myanmarin, Filipinet, Sudanin, Tajlandën dhe Ukrainën, duke shkaktuar shumë vdekje – kryesisht në mesin e fëmijëve të vegjël.
Gjatë muajve të fundit, numri i rasteve të rasteve ka ndodhur edhe në vendet me mbulim të lartë të përgjithshëm të vaksinimit, duke përfshirë Shtetet e Bashkuara të Amerikës, si dhe Izraelin, Tajlandën dhe Tunizinë, pasi që sëmundja është përhapur shpejt midis grupeve të njerëzve të pavaksinuar.
Fruthi është një nga sëmundjet më ngjitëse në botë, me potencial që të jetë jashtëzakonisht e rëndë. Në vitin 2017, viti më i fundit për të cilin janë në dispozicion vlerësime, shkaktoi rreth 110 mijë vdekje. Edhe në vendet me të ardhura të larta, komplikimet rezultojnë me hospitalizim dhe mund të çojnë në paaftësi të përjetshme, nga dëmtimi i trurit dhe verbëria ndaj humbjes së dëgjimit.
Sëmundja është pothuajse tërësisht e parandalueshme nëpërmjet dy dozave të një vaksine të sigurt dhe efektive. Për disa vite, megjithatë, mbulimi global me dozën e parë të vaksinës së fruthit është ngadalësuar në 85 për qind. Kjo është ende e shkurtër nga 95 për qind e nevojshme për të parandaluar shpërthimet dhe lë shumë njerëz, në shumë komunitete, në rrezik. Mbulimi i dytë i dozës, ndërsa rritet, qëndron në 67 për qind.
Përgjigja ndaj fruthit kërkon një sërë metodash për të siguruar që të gjithë fëmijët të marrin vaksinat e tyre në kohë, me një vëmendje të veçantë për qasjen, cilësinë dhe përballueshmërinë e shërbimeve të kujdesit parësor. Ajo gjithashtu do të marrë një komunikim dhe angazhim efektiv publik ndaj rëndësisë kritike të vaksinimit dhe rreziqet e sëmundjeve që ata parandalojnë.
OBSH gjithashtu rekomandon qasje të përshtatura që sigurojnë shërbimet e imunizimit për të përmbushur nevojat e të gjithëve – duke u siguruar që klinikat të jenë të arritshme për të gjitha fushat, në kohën e duhur dhe për të gjitha grupet e popullsisë – veçanërisht ata që përballen me diskriminimin dhe disavantazhin sistemik.
Mbulimi i dozës së dytë të vaksinës gjithashtu duhet të rritet globalisht, për të maksimizuar mbrojtjen e popullatës kundër sëmundjes. Sot, 25 vende ende duhet të bëjnë pjesën e dytë të dozës së programit të tyre të imunizimit esencial, ndër të cilat edhe Shqipëria.
Numri aktual i rasteve – i kapur në vlerësimet globale – do të jetë gjithashtu shumë më i lartë se sa ato të raportuara. OBSH vlerëson se më pak se 1 në 10 raste raportohen globalisht, me variacion sipas rajonit. Deri më sot, 2019 ka parë 170 vende raportojnë 112,163 raste të fruthit në OBSH. Deri në këtë kohë vitin e kaluar, ishin 28,124 raste të fruthit nga 163 vende. Globalisht kjo është pothuajse një rritje prej 300%. Rajoni Afrikan ka regjistruar një rritje prej 700%, Rajoni i Amerikës 60%, rajoni Evropian 300%, Mesdheu Lindor 100%, me 40% rritje në Azinë Juglindore dhe Paqësorin Perëndimor.