Braktisja e Afganistanit dhe njerëzve të tij është tragjike, e rrezikshme, e panevojshme, jo në interesat e tyre dhe as në tonat.
Pas vendimit për ta kthyer vendin në të njëjtin grup nga i cili lindi masakra e 11 shtatorit, dhe në një mënyrë që duket gati e krijuar për të parakaluar poshtërimin tonë, pyetja që bëjnë aleatët dhe armiqtë është – a e ka humbur Perëndimi vullnetin e tij strategjik?
Me këtë dua të them, a është në gjendje të mësojë nga përvoja, të mendojë në mënyrë strategjike, të përcaktojë interesat tona në mënyrë strategjike dhe mbi atë bazë të angazhohet në mënyrë strategjike? A është natyra e politikës sonë tani në kundërshtim me pohimin e rolit tonë tradicional udhëheqës global? Dhe a na intereson kjo?
Si udhëheqës i vendit tonë kur vendosëm t’i bashkoheshim Amerikës në largimin e talebanëve nga pushteti në 2001, dhe si njeri i cili pa shpresat e mëdha që kishim për atë që mund të arrinim për njerëzit dhe botën, unë e di më mirë se sa më të vështira janë vendimet e lidershipit dhe sa e lehtë është të jesh kritik dhe sa e vështirë të jesh konstruktiv.
Njëzet vjet më parë, pas vrasjes së 3,000 njerëzve në tokën amerikane më 11 shtator 2001, bota ishte në trazira. Sulmet u organizuan jashtë Afganistanit nga Al Kaeda, një grup terrorist islamik që iu dha mbrojtje dhe ndihmë nga talebanët.
Ne e harrojmë këtë tani, por bota po rrotullohej në boshtin e asaj ndodhie. Ne kishim frikë nga sulmet e mëtejshme, ndoshta edhe më keq. Talibanëve iu dha një ultimatum: hiqni dorë nga udhëheqja e Al Kaedës ose dilni nga pushteti.
Ata refuzuan. Ne menduam se nuk kishte asnjë alternativë më të sigurt për sigurinë tonë sesa mbajtja e fjalës. Ne mbajtëm perspektivën, të mbështetur nga angazhimi thelbësor, për ta kthyer Afganistanin nga një shtet i dështuar terrorist në një demokraci funksionale në përmirësim. Mund të ketë qenë një ambicie e gabuar, por nuk ishte e papërfillshme.
Nuk ka dyshim se në vitet që pasuan ne bëmë gabime, disa serioze. Por reagimi ndaj gabimeve tona ka qenë, për fat të keq, më shumë gabime të tjera.
Sot ne jemi në një gjendje shpirtërore që duket se e konsideron sjelljen e demokracisë si një mashtrim utopik dhe ndërhyrje praktikisht të çdo lloji si një punë budallai. Bota tani është e pasigurt se ku qëndron Perëndimi, sepse është aq e qartë sa vendimi për t’u tërhequr nga Afganistani nuk u nxit nga strategjia e madhe por nga politika.
Nuk kishim nevojë ta bënim. Ne zgjodhëm ta bëjmë. Ne e bëmë atë në bindje të një slogani politik idiot për t’i dhënë fund “luftërave të përjetshme”.
Ne e bëmë atë me dijeninë se edhe pse shumë larg nga perfektja, pati përfitime të vërteta gjatë 20 viteve të fundit. Dhe për këdo që e kundërshton këtë, lexoni vajtimet tronditëse nga çdo pjesë e shoqërisë afgane për atë që kanë frikë se tani do të humbet. Fitimet në standardet e jetesës, arsimimi, veçanërisht i vajzave, solli lirinë. Shume larg asaj që shpresonim ose donim. Por jo asgjë. Diçka që ia vlen të mbrohet.
Ne u tërhoqëm sepse politika jonë dukej se e kërkonte atë. Dhe ky është shqetësimi i aleatëve tanë – dhe burimi i gëzimit për ata që na dëshirojnë të sëmurë. Ata mendojnë se politika perëndimore është rrenuar. Prandaj, nuk është për t’u habitur që miqtë dhe armiqtë pyesin: a është ky një moment kur Perëndimi është në një tërheqje epokale?
