Nga Katya Adler, BBC/
Nëse po kruani kokën tani, të hutuar nga interpretimet kontradiktore për zgjedhjet parlamentare europiane, mos kini frikë, vetëm lexoni.
Ndryshe nga disa parashikime të errëta politike përpara votimeve, rezultatet aktuale duken të nuancuara.
Në Francë, për shembull, kandidatja e ekstremit të djathtë, Marine Le Pen mundi presidentin Emmanuel Macron në votime. Një fitore e madhe për të, apo jo? Sidomos për kauzën euroskeptike, pasi zoti Macron dështoi të bindë votuesit me axhendën e tij reformuese për Francën dhe BE-në.
Por diferenca mes dy politikanëve ishte kaq e vogël sa mund të argumentoni të kundërtën: se Marine Le Pen nuk arriti të përfitonte në të vërtetë nga dobësia e një presidenti jopopullor, duke e lejuar atë të dilte nga zgjedhjet me pupla të lagura, por jo të këputura. Më falni për këtë analogji jo dhe aq të hijshme.
Rezultati i zgjedhjeve europiane 2019 mund të lexohet në mënyra të ndryshme.
E djathta nacionaliste nuk e zhduku bordin. Partitë tradicionale qeverisëse nuk pësuan disfatë siç kishin parashikuar disa komentues.
Por pati disa tendenca të qarta.
Tendenca anti-establishment
Partitë tradicionale të qendrës së majtë dhe të djathtë, që kanë dominuar BE-në për aq kohë sa mund të mbahet mend, duket se kanë humbur shumicën për herë të parë në Parlamentin Europian.
Kjo reflekton një tendencë që e kemi parë në zgjedhjet kombëtare nëpër Europë: refuzimin e status-kuosë. Shikoni goditjen që mori qendra e djathtë dhe e majtë që nga Franca e deri tek Gjermania e kancelares Angela Merkel dhe partnerët e saj të koalicionit, plus shuplakën në fytyrë që morën Laburistët dhe Konservatorët në Mbretërinë e Bashkuar.
Votuesit në Europë po kërkojnë gjetkë për përgjigje. Ata po tërhiqen nga parti dhe personalitete politike që mendojnë se përfaqësojnë më mirë vlerat dhe prioritetet e tyre.
Disa tërhiqen nga e djathta nacionaliste, e cila premton një goditje ndaj emigracionit dhe më shumë pushtet për parlamentet kombëtare, sesa për Brukselin. Zëvendëskryeministri i zjarrtë italian, Matteo Salvini është një shembull i suksesshëm, siç është edhe kryeministri hungarez, Viktor Orban.
Të tjerë votues preferojnë një alternativë pro-europiane, siç është Partia e Gjelbër dhe grupet liberale, të cilat performuan mirë në këto zgjedhje.
Parlamenti i ri Europian do të jetë gjerësisht pro-BE, por gjithashtu edhe i fragmentarizuar, duke e bërë ligjvënien dhe ndryshimin të vështirë. Pikërisht kur votuesit e Europës po ulërasin për ndryshim.
Pjesëmarrje e lartë
Angazhimi i votuesve është i qartë, duke parë të dhënat që tregojnë pjesëmarrje më të lartë se zakonisht.
Në një kohë të ndikuar nga politikat identitare, njerëzit po kujdesen.
Dhe ata i përdorën këto zgjedhje për të dërguar një mesazh të fortë tek qeveritë e tyre kombëtare. Nuk është e qartë nëse koalicioni i Angela Merkel do t’i mbijetojë këtij poshtërimi të fundit, pas muajsh me humbje të ndjeshme në zgjedhjet lokale.
Kryeministri grek, Alexis Tsipras e ka shpërndarë qeverinë për të thirrur zgjedhje të parakohshme, pas një rezultati katastrofik në nivel europian për partinë e tij të majtë, Syriza.
Dhe Matteo Salvini, që ëndërron të jetë kryeministër i Italisë, do të synojë zgjedhjet e parakohshme, pasi triumfoi në këto votime.
Të gjitha këto do kenë efekt mbi Brexit gjithashtu.
Të lidhur pas dramave politike kombëtare, udhëheqësit e BE kanë më pak gjasa që të jenë të hapur për të rinegociuar marrëveshjen e divorcit Brexit, nëse do u kërkohet një gjë e tillë nga kryeministri tjetër i Mbretërisë së Bashkuar.
Dhe sa të gatshëm janë ata për të zbatuar ndryshimet në prioritetet e BE-së dhe të fokusohen tek ankesa e votuesve të Europës?
“Shija” politike e presidentit të ardhshëm të Komisionit Europian (të zgjedhur nga Parlamenti Europian dhe udhëheqësit e BE-së) do të jetë një tregues i mirë.
Liderët e BE do të mblidhen në Bruksel të martën për të diskutuar këtë post dhe një mori me punë të tjera me ndikim në BE që do mbeten vakta, si për shembull ajo e Presidentit të Këshillit Evropian (perosni që përfaqëson të gjitha vendet anëtare të BE në Bruksel, duke zëvendësuar Donald Tusk, si dhe presidencën e Bankës Qëndrore Europiane.
Ndërrimi i kuajve sapo ka nisur.
