(Cikël poetik nga Petrit Nika)
Poeti Petrit Nika është një nga përfaqësuesit më dinjitozë të brezit letrar të viteve “90 në letërsinë shqipe. I tërhequr ne provincë prej vitesh, disa vite me radhë ishte njëri nga zërat e spikatur të opinionit letrar në masmedian e viteve 2000, fillimisht tek gazeta kulturolgjike “Fjala” e më pas edhe në gazeta si, “Albania”, “55” “Metropol”, “Standard”, “Shekulli” etj. Poezia e tij shquhet për lirizëm të theksuar, shqetësime shpirtërore për ekzistencën si qenie fizike, sociale e shpirtërore në një botë që sa vjen e rrënohet nga antivlerat dhe vugariteti që përdhos edhe kujtimet më të shenjta të historisë njerëzore. Kohët e fundit, ai është tërhequr plotësisht nga jeta letrare në zhgënjimin e tij, ndaj për ta sjellë në vëmendje i kërkuam këtë cikël poetik për ta publikuar për lexuesin.
Nga Vasil Dardha
Udhëhumbur
Kam humbur udhë e vi vërdallë në hapësirë
Nuk mund të shoh asgjë të njhur të më kthjelojë
Më ngjan se jam thjeshtë një cironkë në shëllirë
Të cilën Satanai pret radhën ta gatojë.
Më merren mendtë dhe prehje s’gjej askund
Dhe fjalët s’më dalin, lodhja m’i gëlltit
Në mbrëmje mezi shtyj këmbët në katund
Në agshol aq here myshku i ditës më kapit.
Kam humbur udhën prej vitesh larg në mal,
Aq larg sa tashmë më nuk kthehem dot
Bares në errësirë me hap të rëndë sakral
Dhe udha ngjan sikur më çon në mort,
Hajredin Pasha* dhe mistika e humbësve
Hajredin Pasha udhëton në kujtime,
e gjen belaja në malet e Dibrës gjithësesi,
gjithësesi do të rivdesë në variantin e tij folklorik.
Historitë barten me vështirësi mbi breshkën mistike
ngjitur me rrëshirë kumbulle.
Dalin hëna e dielli dhe baresin në qiell,
sekush për hesap të vet,
askush s’i jep askujt hesap në hapësirën kozmike.
Në tokë është tjetër rregull,
dhe Hajredin Pasha,
Ali Pasha dhe të gjithë pashallarët,
si dhe të gjithë shenjtërit,
kanë hisen e tyre të salvimit,
si dhe skllevërit –
këta të fundit si gjithmonë pa emra të përveçëm,
domethënie statistikash dalëboje,
mozaik i trishtë mizash dheu
që askush s’denjon ta marrë vesh kurrë numrin e tyre.
Dhe vazhdojnë të rrotullohen fletët e Pergamit,
historia iu takon si gjithmonë vetëm më të fortëve;
të dytët janë humbësit,
të cilët në histori vijnë turpshëm,
si vajza të çnderuara që s’dinë ç’të bëjnë me fatin e tyre…
Si Hajredin Pasha,
si Ali Pasha,
si Juda që rri përjetësisht i varuar në të vetmen pemë,
gjithësesi të thatë,
mu në mes të tokës së zhuritur të gjakut.
Shënim
Hajredin Pasha,ishte një pasha turk që pësoi disfatë në Dibër në nëntor të vitit 1844. Si një sinonim i një fuqie të madhe humbëse përballë një populli të vogël që lufton për liri, ai është tashmë edhe personazh i folklorit shqiptar
Marshi i nëpunësve të rinj
Nëpunës të rinj,
të gjithë me kravata hollake në formë gjarpri,
me frymë revolucionare dhe hormone të ndezura,
nxënës të zellshëm të Apple -s
që në bankat e fillores,
mirënjohës të rastit
bashkëvuajtës të sklerozës sociale,
praktikantë të fitoreve pa bujë
me ushtri ngjyra – ngjyra
të armatosura deri në dhëmbë
me kapitalin surrogat
që polli sistemi në dështim të hidhur –
ndoshta një ditë do t’iu duhet ta grisni
perden që akoma nuk e shihni;
përtej saj do dalin muret e lashta
që nuk i shembën shekujt.
Nëpunës të rinj,
të gjithë pothuaj me kostume blu,
jaka të bardha të ngrira
moda e huazuar nga shefat e parë,
modeli juaj perfekt i suksesit të shpejtë
nëpër rrugët e qytetit reflektohet
me ftohtësinë dhe arrogancën e përligjur të pushtetit;
imazhi juaj perpetum mobile,
pasqyrohet në xhamat e shndritshëm,
në vetratat e lokaleve që s’të lejojnë
të ndezësh më një cigare si dikur,
parodizoni me shikimin e një intelektualizmi kalorsiak
klientët e rastësishëm që kthejnë kokën kuriozë,
me dyshimin nëse do jenë subjektet e rastit,
për vënie para ligjit,
para borxhit të të qenit qytetar,
në një botë që fajëson gjithkënd
për dështimin e vet apokaliptik.
Nëpunës të rinj,
qeshje hokatare,
vështrime tinzare,
nëpër vektorë me intensitet të pallogaritshëm;
mania për të qenë dakord me çdo gjë,
që vjen nga lart,
ju shoqëron në rrugë, në sheshe,
në korridore institucionesh invalide,
në zyra, në mbledhje,
në mitingje,
në konferenca,
në udhëtime,
në studimet e ashtuquajtura të masterit,
në work shope,
në trade mark të punës
ku shkëlqejnë curriculum vitae të kopsitura
me radhë të gjata,
me fjalë të ngatërruara,
ku kapërthehet koha dhe gjeografia e botës –
pak shpresë kërkohet,
si pas një vere të thatë,
ku shirat gati nuk vlejnë më.
Zoti dixhital
Atlasi misterioz ende në krahë ngre misterin,
gjeografia jonë s’është ajo e epokës kenozoike;
edhe gjarpërinjëve në Tibet ua kallim tmerrin,
gjithçka e bëmë zap – sus ligjet fizike.
Gjeografi e thyer, rrafshulta, toka të begata, djerrina,
lumenj të rrëmbyer himalajesh, ujana qiellore,
njeriu i palumtur baret ende në dhiare e lugina,
në destinacione të paqarta kërkon qeniet hyjnore.
Njeriu si njeriu – ka ngritur tempuj, kisha e xhami,
sinagoga, tabernakuj, tyrbe dhe altare pafund,
tek vetvetja dhe tek kafshët e ka lypur zotin e tij,
në të gjithë gjeografinë – gjithandej dhe askund.
Tashmë flauri njerëzimi rrëshqet në hapësirën paanë,
me anije, trena ekspres, avionë reaktivë e makina,
Zoti sa vjen e tkurret në shifra kibernetike në iPad,
mbi tempuj antenat digjitale – dues ex machina.
Prapa derës
Kjo pishë në trotuar ngarkuar me zogj,
se pse më shkërben me një murg;
rrinë mbyllur kanatat në ballkon
dhe ujërat e shiut rrëshqasin çurg.
Një metaforë përndrin mbi një bulëz,
me mallin e verës së gjatë që shkoi,
por shiu rigon mbi kanatë këmbëngulës
dhe bulzën metaforike e shoi.
Mbi degët bie dhe në tokë rrëshqet,
e mblidhet bulëza me ujin e turbullt,
që endet rrugëve nëpër qytet,
nën dritën e venitur e të surbullt.
Rrin pisha atje me zogjtë e fshehur,
nën degët e gjera me djersën e verës,
shkërben nga larg si murg i mbetur
jashtë manastirit, prapa derës.
Ka dhe s’ka
Eklogë për lirinë dhe idealin
Ka edhe s’ka ideale shkapërdarë në orbitën e vdekur,
në gjak ka rënë gjumi dhe fle si bretkosa në pellg,
fjala është ngjitur në qiellëz dhe struket e mekur
dhe qenia baret rrugëve në jerm!
Ka edhe s’ka mendimtarë që shohin më kah ideali,
si i sëmuri në shtresa një qiri që thyen me zor terrin,
liria është një lodër e rrejshme që njerëzimi shpalli,
për të shpëtuar veten nga tmerri,
i kaosit social që varjon kryeneç në shumatore,
me shifra kërcënuese në enumeracionin e krimit,
në krip ideali na është mpiksur si kokore,
e hukatur me brymë nga goja e dimrit.
Pyetja
Kohë e shkuar, e largët.
Koordinata të panjohura fëmijërie.
Dimër, Zbulohet një vragë në borë
Pylli dremit mbi vragë,
Kasolle të nxira në anë,
Me mure që mezi mbahen në këmbë.
Në sytë e fëmijës
Çdo gjë larg shtëpisë është zgjatim i familjes,
Si një ushkur që lidh dy anët e këpucës,
Si buka në torbë,
Qepët dhe djathi i mbështjellë
Me letër makaronash spageti,
Në të kundërt është vetëm ankth,
Vragë e panjohur
Në vise ku dëbora nuk shkriu që atëherë.
Tani si Gjon Pagëzori në shkretëtirë
Fëmija kërkon fëmijën
I cili ka vdekur brenda tij
Me shpresën e ndonjë profecie të mundshme,
Me gjuhën e blertë,
Ndriçuar nga dielli i amshimit kozmik.
Tevona pyetja do të kthehet në plumb qorr,
Do rrafshojë së pari folësin e parë,
Si dhe të pranishmit e tjerë
Të cilët do të treten në acidin e pyetjes
Duke i dhënë fund ëndrrës së përjetësisë.
Diplomë dekadente
Në fëmijëri u mundova të mësoja gjuhën e ujërave,
gjuhën e pemëve, gjuhën e barërave në skërka,
dhe mësova të flas në akcentin mitik të Alpeve,
diçka midis jehonës dhe erës në hone të thella.
Mësova të dalloja mallin në rigën e shiut,
ngazëllimin e mëngjesit në syrin e një pilivese,
boheminë e gjatë kur moti rrinte i ngrysur,
nostalgjinë e ndërrimit të stinëve,
kapitjen e muajve, zërat e ditëve
sesi shuheshin ngadalë në kujtesë.
Natyra dekane asokohe më pati firmosur diplomë –
kjo diplomë tashmë është pothuaj dekadente –
në asnjë curriculum vitae nuk vlen më.
Tani kam filluar t’i shfletoj ngadalë albumet,
të gjitha albumet e mia të zverdhura nga koha;
ua fshij pluhurin e ditëve,
pluhurin që hodhën në galopin e tyre prej aq vitesh,
flak tej cergat e merimangave,
si rrjeta peshkatarësh të hedhura në rërë.
Ngjarjet – miza të balsamosura në rrjetë,
shtriqen në avlëmendin e epshëm,
pastaj shkërmoqen përfundimisht
në copëza të padukshme gjymtyrësh.
Interier dimëror
Dielli në rrugë zbardh tokën e ngrirë,
s’di ç’të bësh përpos të fiksosh apokalipsin tënd
në celuloidin infantil të një fëmijërie të trishtë,
të një kohe pa datë, shtyrë aq larg,
sa duket se ka qenë gjithmonë vetëm një ëndërr,
me vetmi solide dhe dimër të acartë.
Kthehesh nga askundi dhe imazhi duket,
jashtë ndrin dielli i ftohtë i muajit dimëror,
degë të zhveshura drurësh lëshohen kuturu,
është dimërak veriu dhe pullazi shkundet,
ky imazh që tre vjeç të mbeti në tru.
Kështu ishte, kështu e pe atëherë,
diell dreke – dimër me veri valomë;
tashmë përvojat par excellence kanë shenjat e smogut,
veshur me njolla nikotine ezofagu i kujtesës,
me kufinj ndarës të pallogaritshëm,
aq sa të vjen keq për fëmijërinë pa strehë,
mbetur në një rrugë përjetë të panjohur,
ku fryn veriu dimërak dhe dielli zbardh tokën e vdekur.
Si mund të mos e ndjesh biblën kur bibla është në ty,
shkruar s’di se si dhe ndofta s’di se kur,
bibla vetë je ti – ti je bota vetë,
përmes vetes botën mat me jard sa vjet,
dhe imazhe gjithfarësh të pleksen në tru,
nga bota e madhe përbrenda, përjashtë.
