Prej gati 10 vitesh ministria e Financave ka detyrim ligjor të raportojë në mënyre periodike detyrimet e prapambetura buxhetore, shuma të cilat nuk shlyhen në kohë sipas kontratave që shteti ka më privatët, por një raport i Kontrollit të Brendshëm Financiar Publik zbuloi se, faturat nuk regjistrohen në kohë.
Për rrjedhojë borxhi i fshehur real në llogaritë e qeverisë është më i lartë se shumat që publikon Ministria e Financave.
Sipas një sistemi pikëzimi që është vënë nga Ministria e Financave nëse faturat e detyrimeve të prapambetura janë dërguar në kohë pranë degës përkatëse të thesarit është vlerësuar me 1.7 pikë (ose 42%), duke pësuar një ulje të lehtë në krahasim me vitin 2021, thuhet në raportin përmbledhës që zyra e Auditit të qeverisë ka dorëzuar në Kuvend.
Referuar vlerësimit për këtë vit, rezulton se 42% e faturave të detyrimeve të prapambetura nuk janë kontabilizuar brenda afatit kohor prej 30 ditësh në sistemin e thesarit.
Ministria e Financave sqaroi se kjo problematikë vjen për shkak të mungesës së fondeve buxhetore nga ana e institucioneve, të cilat ndërmarrin angazhime përtej kapaciteteve të tyre ose për shkak të mos-planifikim-it të duhur mujor të arkës.
“Ajo që duhet të mbahet në konsideratë, është fakti se, gjatë vlerësimit të këtij treguesi, ka pasur mungesë të dhënash për pjesën më të madhe të institucioneve, kryesisht institucionet e nivelit qendror, për të cilat struktura përgjegjëse për thesarin është shprehur se nuk mund të japë një vlerësim për ekzistencën apo jo të faturave të detyrimeve të prapambetura, për aq kohë sa ato nuk janë paraqitur për regjistrim në degët përkatëse të thesarit nga ana e institucioneve”, thuhet me tej në raport.
Entet publike vijojnë të mos tregohen korrekte për regjistrimin e kontratave në kohë në thesar. Për vitin 2022, ky tregues është vlerësuar mesatarisht në nivelin 1.57 pikë nga 4 pikë të mundshme (ose 39%), duke reflektuar një situatë jo të kënaqshme dhe të luhatshme për periudhën 2020-2022.
Të gjitha grupet e institucioneve paraqesin mangësi në këtë fushë, kryesisht njësitë e pavarura dhe ministritë e linjës të vlerësuara respektivisht me 1.55 pikë dhe 1 pikë.
Ndërkohë, arsyet për mosrealizimin e këtij treguesi vijnë kryesisht si pasojë e mungesës së disponibilitetit të personave, të cilët nënshkruajnë kontratën, duke shkaktuar vonesa në dërgimin e tyre.
Audituesit referojnë se afati ditor prej 3 ditësh për dërgimin e kontratave në thesar është praktikisht i pamundur për t’u zbatuar, kryesisht nga ato institucione të cilat nënshkruajnë dhe menaxhojnë një numër të konsiderueshëm kontratash.
Për institucionet të cilat kanë tejkaluar afatin 3-ditor të paraqitjes së urdhrave të blerjes në degët e Thesarit janë dërguar shkresat “tërheqje vëmendje” nga Nëpunësi i Parë Autorizues, çdo muaj gjatë vitit 2022, për marrjen e masave të nevojshme dhe respektimin e afateve të parashikuara në ligj, thuhet më tej në raport.
