Nga Halil Teodori
TË GJITHË FOKUSOHEN TE KALI, POR HISTORIA E VËRTETË QËNDRON DIKU TJETËR.
Historianët thonë se kali i Trojës isht i pamundur.
Por Sinon luan një rol të dëshmuar mirë në luftën jokonvencionale siç u zhvillua në epokën e bronxit. Në ritregimin e sajuar dhe që i kanë vendosur emrin e Virgjilit në Eneidën, Sinon pretendon të jetë një dezertor në mënyrë që të shkojë në Trojë.
Ai dëshmon se helenët janë larguar përgjithmonë dhe argumenton se kali i Trojës është një dhuratë e vërtetë dhe jo ndonjë mashtrim. Përfundimisht, pas një debati të stuhishëm, trojanët vendosin të sjellin kalin në qytet.
Mashtrimi nuk është unik për sagën trojane, ishte një përbërës themelor i doktrinës ushtarake hitite. Shqyrtoni disa shembuj. Një mbret çau rrethimin e një fortese me afrimin e dimrit, vetëm për ta kthyer ushtrinw e tij për të sulmuar qytetin që nuk dyshonte pasi ai kishte dalë në alarm. Një gjeneral dërgoi agjentë në kampin kundërshtar përpara betejës, ku ata pretenduan se ishin dezertorë dhe e mashtruan armikun që të linte rojën e tij.
Një mbret tjetër sulmoi një fqinj përmes një rruge rrethrrotullimi për të shmangur zbuluesit e armikut. As hititët nuk ishin të vetëm në përdorimin e mashtrimeve. Për shembull, rrethimi i një qyteti të Mesopotamisë nga një tjetër përfshinte sulme të fshehta gjatë natës dhe imitimin e një njësie aleate të ushtarëve në një përpjekje për të qetësuar të rrethuarit që të hapnin portat e tyre.
Mendoni për rënien e Trojës, jo si një mit për një kalë, por si një shembull të luftës jokonvencionale, të stilit të epokës së bronxit. Kali i Trojës mund të njihet më mirë si Harenga e Kuqe e Trojës. Të gjithë fokusohen te kali, por historia e vërtetë qëndron diku tjetër. Në fakt, a do të ishte e mundur të lihej një kalë i sajuar brenda mureve të Trojës.
Absolutisht jo!
Kuajt janë të shtrenjtë dhe në epokën e bronxit ata zakonisht përdoreshin në kontekstin ushtarak, rrallë si kafshë ferme.
Sundimtarët e epokës shpesh dërgonin kuaj si dhuratë midis mbretërve, ndërsa trojanët e zakonshëm si mund të ushqenin një figurë të një kali.
Në epokën e bronxit të vonë, figurina kuajsh, të bëra me argjilë të pjekur, u mblodhën në të gjithë Lindjen e Afërt. Më në fund, kishte konotacionin fetar si ofertë kushtimi.
Kali ishte vetëm një pranim i fajit të luftës helene, një nënshtrim simbolik ndaj perëndive të trojanëve zbutës kuajsh. Po të ishte e vërtetë, kali, do të ishte përdorur për të kontrabanduar një numër të vogël ushtarësh helenë në qytet, por shanset për zbulim ishin shumë të larta.
Megjithëse historia tradicionale e Kalit të Trojës nuk mund të përjashtohet, duket më e mundshme që, nëse kali ekzistonte, ai ishte bosh. Kishte mënyra më të thjeshta dhe më pak të rrezikshme për të kontrabanduar ushtarë në qytet.
Vlera kryesore e kalit për helenët nuk ishte si një transport, por si një karrem, një paraardhës i teknologjisë së ulët të ushtrisë fantazmë nën gjeneralin Patton që aleatët e përdorën në 1944 për të mashtruar gjermanët që të prisnin pushtimin e ditës në zonën e Pas de Calais në vend të Normandisë.
Virgjili tregon në mënyrë të famshme një histori të ndryshme, në të cilën Enea qëndron në Trojë, lufton helenët dhe më në fund shpëton nga qyteti i djegur ndërsa mbante në shpinë të atin e tij të moshuar, Anchises.
Por tregimi në Sack of Ilium, i cili regjistron largimin e Eneas, jep një notë më të besueshme. Enea nuk do të kishte qenë i etur të vdiste për Priamin, një mbret që nuk i kishte dhënë kurrë Eneas nderin që mendonte se i duhej?.
Atdheu i tij ishte Teba/Shkodra në një qytet, në luginën e Dardanisë anës shpateve veriore të malit Ida. A ka një vend më mirë për t’u rigrupuar nëse Enea besonte se Troja ishte e dënuar të shkatrrohej?! Helena luajti një lojë të dyfishtë. Ajo e kishte ndihmuar Odiseun në misionin e tij në Trojë dhe mësoi për planin e tij. Tani ajo u përpoq ti largonte helenët nga Troja, por Odiseu i mbajti ata të heshtur. Helena thuhet se është kthyer në shtëpi atë natë dhe është përgatitur për të pashmangshmen. Ajo kërkoi shërbëtoret e saj të rregullonin rrobat dhe kozmetikën e saj për ribashkimin e saj me Menelaun. Pavarësisht nëse kishte apo jo një kalë të Trojës dhe nëse trojanët e sollën atë në qytet dhe ia kushtuan Athinës, është e lehtë të imagjinohet që ata të festojnë fundin e luftës
All reactions:
6Halil Teodori, Albert Vataj and 4 others
