Pagat ndryshojnë shumë në varësi të një sërë faktorësh, si mosha, vendi ku jetoni, nëse jeni në sektorin publik apo privat dhe industria në të cilën punoni – si dhe niveli i vjetërsisë. Britania e Madhe mbetet një ndër vendet më të preferuara nga emigrantët shqiptarë, kryesisht të rinjtë. Si ndryshojnë pagat mes Shqipërise dhe Britanisë?
Shqipëria krahasuar me Briraninë e Madhe dhe disa vende të Europës ka një sistem më të lehtë pagash. Po ashtu vihet re në vendin tonë që pagat më të larta shkojnë për drejtuesit, kryesisht të sektorit publik që janë më të shumtë. Kujtojmë se 140 deputetët e Kuvendit në Reformën e fundit të pagave dyfishuan pagat e tyre, duke e çuar një të tillë në mbi 3 mijë Euro në muaj.
Pagat në Shqipëri
Paga mesatare mujore bruto gjatë tremujorit të dytë 2024 kapi vlerën e 75.114 lekëve, duke u rritur me 5,9 %, krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit të kaluar. Zyrtarisht paga minimale në Shqipëri është 40 mijë lekë (të rinj).
Gjatë tremujorit të dytë 2024, aktivitetet ekonomike që ofrojnë pagë mesatare mujore bruto, më të lartë se paga mesatare në nivel kombëtar, janë Aktivitetet Financiare dhe të Sigurimit, Informacioni dhe Komunikacioni. Për këto aktivitete paga bruto mesatare llogaritet në mbi 150 mijë lekë në muaj.
Krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit të kaluar, gjatë tremujorit të dytë 2024 paga mesatare bruto për grup-aktivitetin e Aktivitetet financiare dhe të sigurimit, ka rritjen më të madhe prej 11,4 %, ndërsa rritjen më të vogël e ka grup-aktiviteti Administrata publike dhe mbrojtja, sigurimi social i detyrueshëm, arsimi, shëndetësia dhe aktivitete të punës sociale prej 3 %. Më pak të paguar janë të punësuarit në sektorë që prodhojnë më tepër si bujqësia dhe peshkimi me pagë mesatare bruto prej 50 mijë lekësh në muaj.
Pagat në Britani
Të dhënat më të fundit të qeverisë Britanike (publikuar shtator 2024 ) zbulojnë se paga mesatare javore në Mbretërinë e Bashkuar (përfshirë bonuset) në të gjithë sektorët e industrisë (në Angli dhe Uells) është 689 paund bruto. Kjo është e barabartë me një pagë vjetore para taksave prej rreth 35,830 paund. ONS zbuloi gjithashtu se rritja e pagave po shkon me 5.1% gjatë tre muajve deri në fund të korrikut 2024 (fitimet e rregullta duke përjashtuar bonuset). Kjo është më e lartë se norma e inflacionit (aktualisht 2.2%).
Inflacioni i shfrenuar në vitin 2022 dhe gjysmën e parë ose më shumë të 2023 gërryen fuqinë shpenzuese të pagave dhe vetëm tani po shihet që pagat të tejkalojnë çmimet edhe një herë. Por pavarësisht se është në objektivin zyrtar të Bankës së Anglisë, inflacioni mbetet relativisht i lartë [krahasuar me vitet para krizës së kostos së jetesës], kështu që është e rëndësishme të mos ndihet askush i vetëkënaqur për mposhtjen e krizës.
Paga mesatare e kryeshefave ekzekutivë u zbulua të jetë 3.91 milion paund në 2022, një rritje prej 16% në një vit. Shifra, e publikuar nga Qendra e Pagave, një institut kërkimor që gjurmon pagat e ekzekutivit, është më shumë se 118 herë më tepër se të ardhurat mesatare të punëtorëve në Mbretërinë e Bashkuar.
Në kontrast me këtë, ka rreth tre milionë punëtorë me pagën kombëtare të jetesës prej 11.44 paund në orë. Pranueshmëria për Pagën Kombëtare të Jetesës u zgjat nga 23 në 21 në Prill 2024. Paga Minimale Kombëtare (për punëtorët 18-20 vjeç) është 8,60 paund në orë, ose 6,40 paund për punëtorët më të rinj të moshës 16 dhe 17 vjeç.
Fitimet mesatare sipas moshës
Paga mesatare javore me kohë të plotë në MB është 682 paund (bruto)
Të ardhurat mesatare javore për punëtorët me kohë të pjesshme janë 241 paund
Punëtonjësit e moshës 40-49 vjeç kanë pagën mesatare javore më të lartë (770 paund për pagën bruto me kohë të plotë)
Personat më të rinj nën moshën 30 vjeç fitojnë rreth 25% më pak se punëtorët mbi 40 vjeç.
Të dhënat e ONS zbulojnë se mosha ka një ndikim të madh në të ardhurat, me pagën javore që zakonisht rritet ndërsa rritemi, derisa mbushim 50 vjeç. Paga mesatare javore me kohë të plotë është 682 paund. Kjo është ekuivalenti i rreth 35,464 paund në vit (682 £ x 52 javë të vitit).
Paga ka tendencë të rritet gjatë të 20-tave, 30-ve dhe 40-tave, duke treguar se këto dekada priren të jenë kur zakonisht ndodhin avancimet më të mëdha në karrierë, të përforcuara nga faktorë të tillë si aftësitë dhe trajnimi, arritjet arsimore, përvoja, ndryshimi i punës dhe promovimi.
Ndërsa individët më të rinj fitojnë aftësi, ose zgjerojnë aftësitë e tyre dhe grumbullojnë përvojë pune, potenciali i tyre i fitimit zakonisht duhet të përmirësohet ndjeshëm, duke nxitur përfundimisht rritjen e përgjithshme të pagave të tyre gjatë gjithë karrierës së tyre.
Është interesante se fitimet mesatare me kohë të plotë fillojnë të bien pas moshës 50 vjeç, sipas studimit. Kjo mund të vijë për shkak se më shumë njerëz marrin pension të parakohshëm ose largohen nga fuqia punëtore, për të shkuar me kohë të pjesshme ose për shkak të shëndetit të keq, për shembull.
Top 10 punët më të paguara
Kur bëhet fjalë për rolet më të paguara në MB, çuditërisht drejtuesit, drejtorët dhe menaxherët e lartë priren të paguhen më së shumti.
Më poshtë janë renditur profesionet me pagën më të lartë mesatare për punëtorët me kohë të plotë, sipas hulumtimit të ONS për vitin 2023:
Drejtuesit e lartë: 84,131 £
Drejtuesit e marketingut, shitjeve dhe reklamave: 83,015 £
Drejtorët e IT: 80,000 £
Drejtorët e marrëdhënieve me publikun dhe komunikimit: 79,886 £
Drejtorët e logjistikës, magazinimit dhe transportit: 72,177 £
Pilotët dhe kontrollorët e trafikut ajror: 71,676 £
Menaxherët dhe drejtorët financiarë: 70,000 £
Menaxherët dhe drejtorët funksionalë: 69,933 £
Mjekë specialistë: 66,031 £
Drejtorët e shkollave: 66,014 £
Të dhënat më të fundit të ONS zbulojnë se, mesatarisht, punonjësit e sektorit publik me kohë të plotë kanë paga më të larta se ata në sektorin privat me një pagë mesatare javore bruto prej 723 paund, krahasuar me 670 paund në javë në sektorin privat.
Si ndikon niveli i arsimit në pagën mesatare
Do të duket logjike që sa më i lartë të jetë niveli i arsimimit të një punonjësi, si diplomë universitare ose pasuniversitare, aq më e madhe është paga që ai duhet të jetë në gjendje të komandojë në vendin e punës.
Shifrat e përpiluara nga ONS duke përdorur të dhënat e regjistrimit tregojnë se është kështu. Punonjësit me një diplomë universitare fitojnë mesatarisht 113% më shumë se ata pa kualifikime dhe 60% më shumë se ata që e ndërprenë arsimin formal pas niveleve A.
Hulumtimet nga Instituti i Studimeve Fiskale (IFS) në vitin 2020 zbuluan se gjatë jetës së tyre të punës, të diplomuarit janë financiarisht më mirë se ata që nuk shkojnë në universitet. Mesatarisht, burrat fitojnë 130,000 paund më shumë gjatë jetës së tyre të punës, pasi të merren parasysh pagesat e taksave dhe të kredisë studentore. Për gratë kjo shifër është mesatarisht 100,000 paund.
Por IFS thotë se shumica do të fitonin financiarisht nga marrja e një diplome bachelor, vlerësohet se rreth një në pesë (rreth 70,000 studentë në vit) do të kishte qenë më mirë financiarisht nëse nuk do të shkonin në universitet.
Rreth 10% e të diplomuarve me fitimet më të larta fitojnë mesatarisht rreth gjysmë milioni paund për shkak të arsimit të tyre të lartë. Të diplomuarit e me studentët e shkencave kompjuterike dhe IT , mjekësisë dhe drejtësisë, për shembull, potencialisht në gjendje të sigurojnë paga fillestare më të larta se mesatarja./Liberale.al/
