INSTAT publikon rezultatet e vitit 2023 të Anketës së të Ardhurave dhe Nivelit të Jetesës (AANJ) e cila mat nivelin e jetesës, varfërinë relative dhe privimin material dhe social në njësitë ekonomike familjare në Shqipëri. Sipas INSTAT, të gjithë ata individë të cilët marrin pension ose përkrahje sociale, në vlerën nën 270 euro dhe nuk sigurojnë asnjë të ardhur tjetër janë të varfër, ose nuk plotësojnë dot nevojat bazë për përballimin e jetesës. Edhe pse niveli i varfërisë ka pësuar një rënie të lehtë sipas të dhënave zyrtare, një i tillë mbetet shqetësues.
Treguesit kryesorë për monitorimin e varfërisë relative, shpërndarjen e të ardhurave dhe të treguesve të tjerë të nivelit të jetesës bazohen në objektivin e agjendës së Europa 2030. Në vitin 2023, sipas të dhënave të fundit të Institutit të Statistikave, INSTAT, treguesi i rrezikut për të qenë i varfër në Shqipëri, është 19,7 %, duke pësuar një rënie prej 0,9 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2022;
Kufiri i rrezikut për të qenë i varfër për një person në vitin 2023 është vlerësuar me 270.565 lekë, në krahasim me 225.931 Lekë që ishte në vitin 2022;
Rreth 545.400 individë në vitin 2023, janë vlerësuar nën kufirin e rrezikut për të qenë të varfër, kundrejt rreth 576.316 individë të vlerësuar në vitin 2022, tregues i cili është ulur me rreth 5,4 %;
Shkalla e thelluar e privimit material dhe social sipas agjendës Europa 2030, paraqet përqindjen e popullsisë që nuk përballojnë të paktën 7 nga 13 kategori të privimit material dhe social.
Për vitin 2023, ky tregues është vlerësuar 34,8 %, kundrejt 37,0 % vlerësuar në vitin 2022.
Sipas të dhënave të INSTAT, në vitin 2023, 36,4 % e popullsisë do të vlerësohej në rrezik për të qenë të varfër, nëse tek të ardhurat e disponueshme do të përjashtoheshin të gjitha përfitimet sociale (duke përfshirë edhe pensionet e pleqërisë/familjare). Nëse në nivelin e të ardhurave të disponueshme do të përfshiheshin pensionet e pleqërisë/familjare por jo përfitime të tjera sociale, rreziku për të qenë i varfër do të vlerësohej 23,3 %.
Sipas agjendës Europa 2030 individët e grup-moshës 18-64 vjeç, të cilët jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim, në vitin 2023, sipas vlerësimeve përbëjnë 9,3 %, kundrejt 10,4 % në vitin 2022, me një rënie prej 1,1 pikë përqindje.
Rreziku për të qenë i varfër ose përjashtimi social (AROPE) i referohet individëve që janë në rrezik për të qenë të varfër, ose thellësisht të privuar nga ana materiale dhe sociale, ose që jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim.
Në vitin 2023, ky tregues sipas agjendës “Europa 2030” është vlerësuar 42,1 %, kundrejt 44,5 % vlerësuar në vitin 2022.
Në vitin 2023, përqindja e individëve në rrezik për të qenë të varfër, në NjEF (familje) pa fëmijë në varësi, vlerësohet të jetë më e ulët krahasuar me NjEF me fëmijë në varësi, përkatësisht 11,3 % dhe 23,9 % e individëve.
Koeficenti Gini mat pabarazinë në shpërndarjen e të ardhurave, ku vlera 0 % shpreh barazinë e plotë dhe të gjithë individët kanë të ardhura të njëjta, ndërsa një koeficient Gini i barabartë me 100 % shpreh pabarazinë e plotë ku vetëm një person ka të gjitha të ardhurat.
Në vitin 2023, Gini është vlerësuar 30,2 %, duke pësuar rënie me 0,8 pikë përqindje nga viti 2022. Raporti kuintileve S80/S20, është një indikator i cili mat pabarazinë në të ardhura me anë të raportit të nivelit më të lartë të të ardhurave disponibël të ekuivalentuara (kuintili i fundit) me nivelin më të ulët të të ardhurave disponibël të ekuivalentuara (kuintili i parë). Në vitin 2023, të ardhurat mesatare mujore të disponueshme për frymë/të ekuivalentuara kanë pësuar një rritje me 18,1 %, krahasuar me vitin 2022.
