Nga Selman Meziu
Meditim
‘’Tërmeti vjen nga natyra, por, babëzia njerëzore për pak na mori jetën. Trauma psikologjike që përjetuam do ngelet deri në sekondat e fundit të jetës në mendjen tonë,, Blerina.
Ishte një natë e zakonshme nëntori. Vajza me djalin bardhosh, bubulak ishte ulur në mes gjyshërve. Përmallimi I tyre për fëmijët e bijës së tyre Anisës ishin një ortek coptues, torturues I dashurisë prindërore. Kështu morën udhë kujtimet. Kur ato kthehen zaten shumë rrallë, lotët nuk janë të kripura, por përqafimet mallëngjyese i thajnë, i tretin në brendësi të qënijes tonë. Emocionet nuk struken, nuk ngujohen, ato shpërthejn. Buzëqeshjet e lulëzuara prej gëzimit, ngjallin gjithëkud qelizat e shtateve tona. Sikur nuk fluturonim nga gëzimi. Zemrat shtojn të rrahurat dhe energjinë dashuruese. Përqafimet shtërnguese, të ngrohta nxjerrin nga sytë lotë gëzimi. Femijët e fëmijëve puhiza e rinimit tonë. Shtëpia e re shton ndriçimin në çdo cep e qoshe kur ato i kemi këtu. Edhe bardhësia e faqeve të mureve ngazëllehen. Hera herës ju kujtohen këto momente, Neimit e Letës, por, sonte ato u çfaqën shqeto.
Neimi sa kishte lanun punën. Shiste gazeta, revizsta, ndonjë libër etj. Zgjimi ishte i lothshëm. E sigurisht, sepse në orën pesë të mëngjazit ai hapte dyert e barakës së vogël. Pa pushime ditore dhe javore. E nga aty ai shpërndante diturinë. Ju jepte krahë fluturues lajmeve. Mund të ishin lindje fëmijësh. Mund të ishin vjedhje me gjakderdhje. Mund të ishin buçeta urimi për ditëlindje dhe martesa. Pse jo edhe lajme të rrejshme. Të dyshimta. Të thekura nga gazetarë e politikan. Realja gumëzhin nën mokrën e demokracise së brishtë ne rrjeshtat e tyre me germa të zeza.
Kishte mbaruar shkollën e mesme pyjore. Pylltar që prej dyzete vjetësh. Në lisnajat, shkurrajat, livadhet dhe ahishtet e gramshit malor. I kishte takuar të ecte në borë në acarin mpirës gjymtyrësh. Netëve ku temperaturat i kalonin minus njëzetë gradët. Po, e vërtet. Ai ka fotografinë e këtij peisazhi romantik dimëror të Liqeni i Teqes së Dushkut. Por shpirti i tij nuk përkulej. Sakrefica ishte farkëtuar aty në relievet përthyese gramshiote. Ai dashuronte pyllin, natyrën, gjithëçka në gjirin e tij. Miqsia ishte ngjizur me çdo gjallesë të ekosistemit pyjor. Po ai donte, rrespektonte kolegët pylltar me sinçeritet, me dashury të dhimbshëme, gadi foshnjore. Vetëm dhjetë ditë më parë takoj Isuf Qazimin nga Korça. U çmallën. Pinë kafen. Kujtuan jetën konviktore e rininë e tyre. Aty pranë dyqanit të gazetave. Në shërbim të durrsakëve e punës që i sjell gëzime e mirëqenje. I foli për shtëpinë e sapo blerë.
Pesë ditë më parë, bëri një fotografi me kostumin e gjelbërt të pylltarit. Gazetashitësi i sotëm shembullor e pylltari i dikurshëm këmbëshpejt e i njerëzishëm, kishin një emrus të përbashkët: Bashkimin me themel punën e ndershme dhe…. Letra ka në bazën e saj drurin. A është ky elementi që lidh tokën, natyrën, njeriun, librin?Sigurisht. Është universaliteti i jetës.
Atë natë u shtrinë me fjetë një orë para mesnate. Gjumi ishte i thellë. Edhe andrrat ishin me tema të ndryshme. Peisazhi i Durrsit dikur streha e Ciceronit shkrues, aty te stacioni i trenit kishte ndryshuar. Edhe pse nuk kishte pamje të civilizuar. Ndryshimet me peisazhet qytetare angleze, gjermane, ishin të mëdha. E pikërisht këto rishfaqeshin në ëndrra me papastërti, shembje muresh, boria makinash, bërtitje njerëzish. E kështu duke ‘’fluturuar,, me andërrime, dëgjohet një za çjerrës, tmerrues, tundues, friksues:
– Përjashta, përjashta, tërmet, tërmet!
Sakaç bija merr djalin dhe shkojn te dera. Ndërsa binin me një zhurmë mbytëse, suvatimet e tavanit, tullat anës dritareve, mureve duke ftuar vdekjen. Neimi e shqelmoi derën me një fuqi herkuliane. Familerisht me duart vendosur mbi kokë, me rrobat e gjumit veshur dikush mori jastekun, batanijen e vraponin koridorit. Panë shkallët që ngjiteshin në katin e dytë që thyheshin si shkarpa. Dolën jasht të sulmuara nga lart nga tullat si breshëri, që vinin mga muret e kateve të mësipërme. Nata e ulurimave. Nata e klithmave njerëzore. Nata e xhehenemit. Zëra fëmijësh që qanin me dënesë. Njerëzit thirrnin me zëra të çjerruna, vajtuese, mbytëse emrat e familjarëve. Edhe gjurmë gjaku, e klithma dhimbeje të të plagosurish.Errësira mbretëronte me zymtësinë e saj frikëndjellëse. Familja Ahmati u largua disa dhjetra metra nga tragjedia. U bashkuan sëbashku si një trup i vetëm. Të friksuem, ku ju dridhesh i gjithe trupi. Nuk ju kishte mbetur pikë gjaku në fytyra. Edhe bardhoshi bubulak ishte strukur në gjoksin e nënës së vet. Nuk pipëtinte asgjë. Ftohti filloi të shkaktoi të dridhurat e shtatoreve të tulatur plotë ankth e frikë tmerrë ndjellës.
Ndërsa u duk se lindja po hapte çerpikët e ditës. Sokëllimat e ambulancave e zjarrfikseve, të futnin të dridhurat deri në dhomëzat e shpirtit. Ofshamat përziheshm me dallgët e detit dhe erën ledhatuese të mëngjesit. E vetmja mirësi, shpresë mbjellësie në mijëra e mijëra jetë të trembura të trazuara. Peisazhi nga dje në sot 26 nëntor, kishte pësuar ndryshime që të llahtaronin. Njerëzit jetonin si kopeja e deleve kur i sulmon ujku. Të shpërndarë pa kurrfare rregulli gjeometrik. Ndërkohë Neimi mori guximin dhe hyri nga dritarja e apartamentit të tijë, për të marrë veshmbathje e ndonje send të domozdoshëm. Por atij malsori gramshiot i iku zani, forca, dëshpërimi nga pafatësia e mbuloi papritur gjithë qënjen e tijë, pasi nuk gjeti as portofolat, as celularët, e mjete të tjera. E kuptoi. Hajdutët. Vrastarët e dritës, përfituan nga nata dhe fatkeqësia që pllakosi durrsakët. Këto antinjerezor e kriminela e kishin boshatisur shtëpinë. Mblodhi veten, mori ato që mundi të gjente për veshmbathje etj. dhe doli. Syti i ishin çaplyer, pluhuri e pamja mjeruse e kishin shpërfytyruar. Lotët kishin bamun lakore faqeve te ashpërsueme edhe nga të ftohti. Por ai nuk e tregoi gjakun që i rridhte në krah nga prerja e një tulle. Leta e shoqja ia lidhi fshehurazi. Vajza nuk duhej ta shikonte plagën e skuqur.
Ai dridhesh i tëri. Duart ishin kthyer si purteka, kur flaka e zjarrit po i përpin. Veç dridheshin. Ai dëgjoi një za gadi të shqimur fëmije:
–Dua bukë gjyshi, kam uri,- belbëzoi vogëlushi, i mbledhur grusht, me sy të mbyllur mbuluar me një batanije. Ai si një robot bëri kthimin njëqind e tetëdhjetë gradësh e sakaq u zhduk. Eci ashtu pa ditur ku do të shkonte. Kamët nuk komndoheshin nga truri. Papritur pa një shtëpi dy katëshe ku gjysma e familjarëve ishin brenda e të tjerë jasht. Ju kërkoi bukë për fëmijën. Ashtu gjithë turp, me zërin drithërues, mallëngjyes. Nevoja të përballka me sprova të vështira të pa përfytyrueshme. Me vrap arriti te familja. Bardhoshi, bubulak filloi të hajë me plotë oreks. Gjyshërit e shikonin admirueshëm e dhimshurisht
Ku do të flinin? Po mëngjazin, darkën, ku do ta hanin? Motra e vogël Suela i nisi me autobus për në Vlorë te një shoqe e saja. Blerina me djalin u nisën për te gjyshja e burrit në Elbasan. Familja u shkërmoq me dhunën e sjellur nga tërmeti fatkeqësi shkaktuas. Eshtë Blerina që do të shkruante në kumtin e saj: ‘’Tashmë jam larg Durrësit por nuk arrij të mbyll sytë prej atyre përjetimeve të llahtarshme.,, Shoqja e motrës, Anila Sulemanaj i strehoi në shtëpinë e saj, në qytetin e Vlorës. Bujaria, mikpritja, fjalët e ngohta plotë shpresëndjellëse ishin vyrtytet që shfaqi kjo familje vlonjate. Ajo për t’i qetësuar i shoqëroi përgjat perlave të shumta, buzë adriatikiane, si pashaliman, ujët e ftohte, shetitores të re buzë detit me palma, të qytetit të stolisur bregdetar. Ato kishin nevojë më shumë se kurrë për qetësi shpirtërore.
Prandaj Neimi ftoi për një kafe pylltarin Ilirian Gjika të njohur që në vitin 1972. Ato ruajn shoqërin, miqësin, gjithe këto dhjete vjeçar. Ato u çmallën e biseduan gjatë. Ai i tregoi ngjarjen i përlotur, duke theksuar që sapo e blemë shtëpinë gjashtëdhjetë milion lekë. Tanimë, humba gjithëçka, realisht kemi vetëm këto veshmbathje që na shikoni. Dhe ja sa me dhemshuri, sa me delikatesë, sa me pezmatim shpirtëror shprehet vajza e tij Blerina për humbjen e madhe:. ‘’E gjithë djersa e familjes time ndër vite iku para syve tonë për 33 seconda.,, U robtua gjithë jetën, përballoi për pak kohë papunsinë. Pastaj mori guximin, zgjodhi me tejpamësi punën e shitësit të gazetave, në fillim në udhet e durrësit, pastaj në dyqanin me drrasa. Me njëmijë mundime, duke kursyer bukën e gojës mot pas moti e tani… Bleu shtëpinë re, në një pallat 12 katësh pranë stacionit të trenit. E pastaj katastrofa.
Ishte nata e vitit te ri. Degjoi zilen e telefonit. Dhe ja Neimi. Pasi uruam vitin e ri. Ai filloi të më tregoi me sy të perlotur, nga një hotel në Golem. Unë s’mundem,- më tha me zerin e dridhur,- po na i ndërtoi shtëpi qeveria, mirë. Përndryshe kemi mbaruar si familje. Fatlumët neve që harxhuam lekët tekSelim dhe Bujar Doda, ku të dhjetë apartamentet e tyre, janë gjysëm të shembura, ose të pabanueshme nga plasaritjet. Ndërsa ato kur ra termeti dukeshin si prej karton gjesi e megjithate shkuar sa më lart me kate. Kur kryeministri Edi Rama ju tha: Që t’iu ndërtosh shtepiat blerësve të pallatave të tua. Ato pa pik turpi iu përgjigjën:- ne jemi mbytur në borxhe, nuk mundemi.
Sa e kanë jetuar këtë fatkeqësi? Me mijëra. Sa gabime trashanike e kriminale janë bëre në ndërtime? Me qindra. Sa qindra familje kanë besim që qeveria do t’iu ndërtoi shtëpiat? Me dhjetra. Sigurisht janë me mijëra qe nuk marrin një sy gjumë nga tmerri i jetuar i natës së kobshme të njëzetë gjashtë Nëntorit edhe sot e kësaj dite. Shpresojm që uniteti yne si komb shqiptar i shprehur ne ato ditë e javë do të sjell frutin e vetë njerëzor: Shtepitë e reja.Sherimin e plageve të kesaj tragjedie.
Në fund të fundit ashtu siç shprehet miku Neimi i njohur në bankat e shkollës që prej dyzetë tetë vjetësh:‘’Megjithate shyqyr që na shpëtoi jeta se kemi kaluar përmes breshërive të kallashnikovit, të tullave.,,
Dhemshurisht e optimist S. Meziu
