Nga Gjeneral Asllan Bushati
Kur po shërbeja si komandant divizioni në Vlorë (tetor1992) mora një telefonatë nga Gjeneral Adem Copani, ish Këshilltari Ushtarak i Presidentit Sali Berisha, i cili më tha se në një nga vilat qeveritare po pushonte Presidenti i Kosovës, Dr Ibrahim Rugaova. Do të ishte mirë për ju si autoritetit ushtarak numër një në Vlorë, të shkonit e ta takonit. Këtë paraprakisht e kam biseduar me Presidentin dhe me Ministrin e Mbrojtjes Zotin Safet Zhulali. Jeni i autorizuar të bisedoni me te, për cdo gjë që ai ju pyet dhe që ju e dini se është e nevojëshme të ja bëni me dije.
Kjo ishte një telefonatë shumë e rëndësishme dhe domethënëse për mu se do të më jepte mundësinë më pas, të bisedoja gjashtë herë (në gjykimin tim) me njerin nga njerzit më të mëdhej e më të rëndësihëm të Kombit tonë. Kisha dëgjuar e lexuar për te, shumë shkrime e artikuj shkencor në fushën e historisë letërsisë por edhe artikuj për diplomacinë e vecanërisht për Dardaninë. Tashmë zyrtarisht kisha lejen të takohem e të bisedoj me njeriun e madh të së ardhmes së Dardanisë Zotin Ibrahim Rugova.
Që në takimin e parë Presidenti Rugova, më pyeti se cfarë lidhje ka origjina juaj nga Mati dhe mbiemri Bushati i pashallëkut të Shkodrës? I thashë se unë jam brezi gjashtë i lindur në Mat, por i përkasim familjes Bushatlinjëve të Shkodrës. Kjo ka ndodhur se në luftën e Babunës ku ushtaraku numër një ishte Mustafa Pash Bushati dhe zëvëndësi tij ishte Zenel Pash Bushati (katra,katragjyshi im). Sic dihet luftën e fituan turqit, si rezultat edhe i tradhëtisë që bënë serbeve në betejë dhe Sulltani me dekret i shpalli të parët e mi armiq të perandorisë. Që nga ajo kohë, të parë e mi blenë toka, livadhe, kullota e kojrije në Midhë të Matit ku jetojmë edhe sot. Më pas biseduam për luftën që po zhvillohej në ish Jugosllavi. Në këtë takim isha i vetëm me Presidentin Rugova, ku tek dera takova vetëm Adnan Merovcin.
Takimin tjetër ma kërkoi Presidenti Rugova, ku pasi pimë nga një kafe në vilë, më njohu edhe me Mehmet Krajën, Skënder Zogaj, Adnan Merovcin. Më tha se sot ju jeni i ftuari ynë për drekë në një nga vilat qeveritare të Dhërmiut. E mirprita me kënaqësi ftesën dhe udhëtova në të njejtën makinë me Presidentin nga Vlora për në Dhërmi në të cilën ishin edhe shoferi e Adnan Merovci . Kur arritëm në destinacion, patëm kohë të bisedonim bashkërisht me shoqëruesit e Presidentit për probleme të historisë luftrave duke hequr paralele me kohën. Ishin biseda me të vërtetë intelektuale dhe të rëndësishe. Presidenti Rugova ndiqte bisedën tonë me vëmendje dhe ndërhynte fare pak në mënyrë që ne të flisnim më të pavarur. Nuk do ta harroj kurrë kur nga fundi duke ju drejtuar Mehmet Krajës e Skënder Zogajt tha ”shteti i formon dhe i trimërin specialistët e vet. E shikoni sa lirshëm me argument e kompetencë flet Asllani? Ne na duhet me doemos shteti ynë”.
Më 28 Nëntor 1992, Presidenti Rugova gjatë ceremonisë së 80 vjetoirit të pavarsisë së Shqipërisë në Vlorë, me prezantoi me disa personalitete të Dardanisë së asaj kohe si: Dr Bujar Bukoshi, Prof. Femi Agani, Prof. Mark Krasniqi, Prof. Zekeria Cana, Prof. Ali Aliu e shumë intelektualë të tjerë. Unë nuk bëja pjesë në protokollin zyrtar të Presidentit të Shqipërisë (si komandant divizioni që isha), por me kërkesën e Presidentit Rugova pata tri ftesa radhazi për pritjet e Presidentit Berisha në pallatin e Brigatave në Tiranë. Në njerën prej tyre në një qoshe vecmas pata një bisedë krejt ushtarake me Prof. Aganin. Ai më pyeti se cfarë dinim ne për arsenalin kimik të Serbisë? I thashë se është i madh dhe i frikshëm, ku përvec të dhënave tona, partnerët amerikanë na kanë dhënë edhe disa dokumenta që i disponojnë kroatët, dhe besohet se këta të fundit e dinë saktësisht sasinë, llojin dhe idetë e përdorimit të tyre nga serbët. Në vazhdim i thashë se në depot tona ushtarake kemi si rezervë të paprekëshme (me synim për ju) kundërgaze, paketa individuale kundërkimike, corape e doreza mbrojtëse.
Në një mbrëmje të shkurtit 1994, kur isha kthyer përsëri në Ministrinë e Mbrojtjes në Tiranë si drejtues i Armkontrollit, Gjeneral Adem Copani më tha me porosi të Presidentit Sali Berisha jeni i lutur të takoheni për një kafe me dy personalitete të nderuara të Kosovës: Mark Krasniqi e Zekeria Cana. I thashë gjeneralit se janë të mirseardhur dhe se unë ndjehem shumë i nderuar ta pimë kafen në shtëpinë time. Nuk vonoi as një cerek ore dhe ata arritën. Duke u future në dhomën e pritjes i thashë duke qeshur Prof. Zekerias se biblikotekën personale akoma nuk e kam pastruar akoma nga “mbeturinat marksiste-leniniste”, prandaj po të paralalmëroj se ndoshta të merren mend që në një faqe e gjysëm të dhomës ka akoma shumë libra të kohës diktaturës. Prpfesori me shumë seriozitet ma këtheu:”librat janë pasuri shumë e madhe. Do të bësh krim intelektual në se i hedh në plehra. Edhe ato të Hitlerit e të Duces duhen ruajtur për efekt studimi”.
Në atë kohë ishim shumë të varfër dhe i prita intelektualët e nderuar me nga një gotë raki dhe pak sallatë, turshi, gjizë dhe nga dy qofte për person. Sot më vjen turp ta kujtoj, por kjo është e vërtetë se varfëria ishte e pranishme në cdo vatër shqipare të asaj që quhet londineze. Me profesorët e nderuar biseduam për gati pesë orë për problem të luftës, të mundësisë së zbritjes saj nga Bosnja në Dardani, rreziqet që bartëte për popullatën dhe cfarë mund të bënte Shqipëria në një situatë të tillë.
Me Kryetarin e Qeverisë Kosovës në mërgim Dr. Bujar Bukoshi , bisedova tek hotel Rogner dhe tek lokali i Ekrem Bardhës (përballë Muzeut Kombëtar në Tiranë) ditën e mbylljes veprimtarisë së rivarrimit të eshtrave të Faik Konicës.
Me Muhamet Shatrin, drejtues i fondmbledhjes Qeverisë Bukoshi me banim në Suedi, Pjetër Coli me banim në Gjermani, Gani Hoxha në Zvicër, Avdyl Ceka në Austri, e Skënder Zogaj (përgjegjës i zyrës Kosovës) u takuam në Tiranë në prillë 1994. Pas një vizite që bëmë së bashku tek familja e oficerit Fatmir Shehu dhe ushtarit Arsen Gjini të cilave ju dhuruan nga 5 mijë marka sejcilës famije në emër të qeverisë Kosovës sepse të dy këta ushtarakë (në vartësi të Ministrisë Brendëshme) u vranë nga një komando greke më 10 prill 1994. Pas vizitës u mblodhëm në shtëpinë time ku diskutuam për luftën e ardhëshme në Dardani.
Në prill 1997 në zyrën e Shefit Shtabit Përgjithshëm të Ushtrisë Shqiptare u takuam dhe biseduam për tri orë me Ministrin e Mbrojtjes Kosovës, Kolonel Ahmet Krasniqi. Ky takim ishte sekret dhe mbahej me porosi të Presidentit Sali Berisha në të cilën mori pjesë Gjeneral Adem Copani dhe unë. Në këtë takim Kolonel Krasniqit ju dorëzuan celsat e dy depove mbi tokësore e një depo tunel. Aty shkëmbyem shumë mendime të veprimtarisë luftarake të së ardhmes.
Pas largimit tim për në SHBA, përvec atyre që përmenden tek Batalioni Atllantiku, kam patur rastin të takoj si përfaqësues i Vatrës edhe ish Presidentët: Fatmir Sejdiu, Atifete Jahjaga e Hashim Thaci. Kryeministrat Ramush Haradinaj e Avdulla Hoti si dhe shumë ministra të mbrojtjes, jashtëm e diasporës, me të cilët kam shkëmbyer mendime për problem të sigurisë së Dardanisë.
