Një poster gjigant me liderin rebel jemenas Abdel Malek al-Houthi u var në Stamboll javën e kaluar, vetëm disa ditë pasi organizata e tij u cilësua një grup terrorist nga Shtetet e Bashkuara. “Ne jemi të gjithë jemenas”, shkruante në një tekst në turqisht. Dikur të vlerësuar në Lindjen e Mesme si një përfaqësues kërcënues iranian që shkaktoi kërdinë në vendin më të varfër të botës arabe duke përmbysur qeverinë e njohur ndërkombëtarisht dhe duke nxitur një ndërhyrje brutale ushtarake të udhëhequr nga Arabia Saudite, fati i grupit Houthi ka ndryshuar që kur Izraeli filloi luftën e tij shkatërruese në Gaza, shkruan CNN. Lufta e Izraelit erdhi pasi grupi militant palestinez Hamas filloi një sulm më 7 tetor ndaj shtetit hebre, duke vrarë 1200 njerëz dhe rrëmbyer më shumë se 250 të tjerë, sipas autoriteteve izraelite. Lufta në Gaza deri më tani ka vrarë pothuajse 27,000 njerëz në enklavë, sipas ministrisë së shëndetësisë të drejtuar nga Hamasi në territor. Dhe Houthi-t shiite-myslimanë, të njohur gjithashtu si Ansar Allah, tani shihen në pjesë të botës myslimane kryesisht sunite dhe më gjerë si kampionë të çështjes palestineze, duke mbrojtur popullin e Gazës kundër Izraelit.
Që nga mesi i nëntorit, rebelët kanë sulmuar anijet tregtare në Detin e Kuq dhe ngushticën e Bab al-Mandab. Deti i Kuq është një rrugë ujore jetike që lidhet me Kanalin e Suezit, përmes të cilit kalon 10% deri në 15% e tregtisë botërore. Aktivitetet e grupit kanë mbyllur në mënyrë efektive rrugën tregtare për shumicën e anijeve e transportit të mallrave, ndërsa anijet largohen nga rruga ujore mes sulmeve. Zyrtarët amerikanë i kanë thënë CNN se besojnë se lidershipi iranian është nervoz për disa nga veprimet e grupeve të tij përfaqësuese në Lindjen e Mesme pasi frika për një konfrontim të drejtpërdrejtë me Shtetet e Bashkuara përshkallëzohet.
“Projektimi i fuqisë”
Sulmet në Detin e Kuq, thonë Houthi-t, synojnë të bëjnë presion ndaj Izraelit dhe aleatëve të tij për të ndaluar luftën në Gaza. Grupi ka thënë vazhdimisht se operacionet e tij në Detin e Kuq do të pushojnë pasi Izraeli të ndalojë luftën dhe të heqë rrethimin e tij në territor. Por ekspertët thonë se ndërsa kauza palestineze ka qenë gjithmonë qendrore për ideologjinë Houthi, veprimet e tyre në Detin e Kuq vijnë me përfitime të tjera.
Në luftën e tij, grupi Houthi është shpërqendruar nga kriza humanitare e Jemenit, ka mbështetur mbështetjen e brendshme dhe ndërkombëtare dhe e ka bërë të njohur emrin e tij mes atyre që dinin pak ose aspak për lëvizjen, thonë ata.
“Solidariteti me Gazën është vetëm një nga shtytësit pas sulmeve të Houthi-ve në Detin e Kuq”, mendon Thomas Juneau, një asistent profesor në Shkollën e Lartë të Marrëdhënieve Publike dhe Ndërkombëtare në Universitetin e Otavës dhe ish-analist në Departamentin e Mbrojtjes Kombëtare të Kanadasë. Ndërsa pozicionet anti-izraelite dhe anti-amerikane janë në qendër të ideologjisë së grupit, “lufta e Gazës duhet parë më shumë si një pretekst për Houthis”, ka thënë më tej Juneau, pasi “i lejon ata të mobilizojnë ndjenja të forta pro-palestineze” dhe “projektojnë fuqinë e tyre jashtë vendit”. Houthi, pasi kanë marrë kontrollin e pjesës më të madhe të Jemenit verior – përfshirë kryeqytetin Sanaa – e paraqesin veten si sundimtarë legjitimë të vendit. Grupi rebel i ka cilësuar operacionet e tij në Detin e Kuq si të kryera nga “Forcat e Armatosura të Jemenit”. Ky tregim ka zënë vend mes atyre që kundërshtojnë luftën e Gazës në mbarë botën. Qeveria e njohur ndërkombëtarisht ndërkohë ndodhet rreth 230 milje larg në qytetin jugor të Adenit dhe shihet si e dobët.
“Një rrugëdalje”
Sulmet e tyre janë dënuar nga SHBA, Bashkimi Evropian, NATO dhe 44 vende të tjera aleate, të cilët në një deklaratë të përbashkët e quajtën kapjen e një anijeje mallrash të udhëhequr nga Houthi më 19 nëntor “të tmerrshme”. Një muaj më vonë, SHBA formoi një koalicion shumëkombësh që synonte të ruante tregtinë në Detin e Kuq.
Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar që atëherë kanë kryer sulme ajrore ndaj Houthis. Grupi jemenas nuk ka treguar shenja të tërheqjes, gjë që ekspertët thonë se po i ndihmon ata të sigurojnë fitore me reputacion jashtë vendit, si dhe jashtë bazës së tyre tradicionale të mbështetjes në vend. “Në vend, popullariteti i tyre është rritur në disa fusha”, tha Ahmed Nagi, një analist i Jemenit në Grupin Ndërkombëtar të Krizave, një institut me bazë në Bruksel, duke shtuar se pakënaqësia mbetet me atë që perceptohet si anashkalimi i çështjeve të brendshme të Jemenit.
Për disa jemenas, sulmet e Houthis kanë ringjallur gjithashtu kujtimet e dhunës së vetë grupit në shtëpi në mes të luftës civile gati dhjetëvjeçare, tha ai. Lufta civile e Jemenit filloi në vitin 2014, kur forcat Houthi sulmuan kryeqytetin Sanaa dhe rrëzuan qeverinë e njohur ndërkombëtarisht, të mbështetur nga Arabia Saudite. Konflikti u shndërrua në një luftë më të gjerë në vitin 2015 kur një koalicion i udhëhequr nga Arabia Saudite ndërhyri në një përpjekje për të dëbuar Houthis. Kjo përpjekje dështoi, duke e lënë vendin në gërmadha. Irani rriti mbështetjen e tij për Houthi-t gjatë asaj lufte ndërsa konflikti i tij ndërmjetës me Arabinë Saudite u përshkallëzua. Pas gati tetë vitesh lufte, një armëpushim midis Houthis dhe koalicionit të udhëhequr nga Arabia Saudite u nënshkrua në prill të vitit 2022. Ndërsa skadoi vetëm gjashtë muaj më vonë, palët ndërluftuese nuk i janë kthyer konfliktit në shkallë të plotë dhe pauza në luftime është “respektuar” kryesisht.
