Në një letër të hapur drejtuar BE, SHBA dhe NATO të 256 intelektualëve nga vendet që përfshinin ish-Jugosllavinë dënohen idetë që kohët e fundit janë njohur si “non paper”-i slloven i kryeministrit Janez Janša.
Letra e publikuar në faqen online të Komitetit për të Drejtat e Njeriut në Serbi ka edhe firmat e disa intelektualëve nga Kosova. Aty dënohen idetë e hedhura për ndryshim kufijsh në Ballkanin Perëndimor sipas linjave etnike. Në letër akuzohet fillimisht presidenti serb Alekasandër Vuçiç që së bashku me homologun e tij në Kosovë Hashim Thaçi e mbështetën këtë ide.
“Përqafimi i ndarjes së propozuar të Kosovës të bërë në verën e vitit 2018 nga Presidenti serb Aleksandar Vuçiç dhe homologu i tij kosovar Hashim Thaçi, që u shit si “shkëmbimi i territoreve”, “demarkacion” dhe “korrigjim i kufirit”, së pari nga Federica Mogherini e BE, pastaj nga qeveria amerikane, devijoi nga gati dy dekada e politikës transatlantike (dhe në rastin e Amerikës, bipartizane).
Axhendat nacionaliste të papërmbushura në të gjithë vendet morën menjëherë frymëzim. Endrrat e ndezura etno-nacionaliste nuk u zhdukën kurrë në Ballkan; ato ishin shtypur dhe penguar nga një Perëndim që shpresonte se procesi i zgjerimit të BE do të shmangte nevojën e parandalimit.
Udhëheqësi serb boshnjak Milorad Dodik kishte kohë që mbështeste shpërbërjen shtetërore të Bosnjë dhe Hercegovinës, kështu që përdorte pikën e re të bisedimeve. Vuçiç foli qartë për nevojën për marrëdhënie të mira midis “serbëve dhe shqiptarëve”, me implikime të qarta se kufijtë në rajon nuk janë të shenjtë, por të negociueshëm” – thuhet ndër të tjera në letër që më pas përmend “non paper”-in e famshëm slloven.
“Si rezultat i drejtpërdrejtë i kësaj politike moralisht pa timon, javën e kaluar, ne arritëm një minimum të ri. Teksa vërtetësia e dokumentit është ende në diskutim, kjo “non paper” e pretenduar si e paraqitur nga Kryeministri Slloven Janez Janša propozon bashkimin e shqiptarëve, serbëve dhe kroatëve në rajon, ndarjen e Bosnjes, Maqedonisë së Veriut dhe Kosovës, por duke e lënë çuditërisht Malin e Zi të padëmtuar dhe duke mos prekur Sanxhakun e Serbisë.
Cilado qoftë origjina e “non paper”-it, pa dyshim që vjen nga një grup besnik i pasuesve të axhendave të tilla etno-nacionaliste. Qëllimi i rendit të parë mund të jetë që ndryshimet e kufijve në këtë nivel të duken të arsyeshme, por askush nuk duhet të mashtrohet në besimin se përpjekjet për të arritur këto qëllime mund të bëhen pa dhunë masive dhe lëvizje të detyrueshme të popullsisë.
Shumë në “anën e gabuar” të linjave ekzistuese dhe të parashikuara në harta do të prekeshin – dhe ata e dinë atë” – thuhet në letrën e hapur që më pas përmend edhe kryeministrin Edi Rama si mbështetës të ideve të ndryshimit të kufijve.
“Kryeministri shqiptar Edi Rama – shef kombëtar i vetëquajtur udhëheqës dhe një nga përfituesit e mundshëm të një ndryshimi të tillë – pretendon të ketë diskutuar këtë “non paper” me Janša” – citohet në letër e cila mbyllet me një kërkesë që ide dhe dokumente të tilla të dënohen dhe refuzohen hapur nga BE dhe SHBA.
