Pershtati shkurtimisht, Ilir Allkja, mjek
Ne kushtet kur akoma nuk ka nje antiviral specifik kunder coronavisrusit, kur vaksina eshte pothuaj nje molle e ndaluar per publikun e gjere, vendosa te sjell shkurtimisht disa konsiderata te pergjithshme rreth menyres se ushqyerjes ne njerezit e prekur nga covid-!9.
Ndikimi i të ushqyerit në sistemin imunitar është raportuar gjerësisht, dhe kjo eshte e vertetuar prej dekadash tashme.
Përveç kësaj, kohët e fundit, studimet gjithashtu kanë theksuar ndikimin menyres se ushqyerjes, marrjen e lëndëve ushqyese te vecanta në COVID-19. Sidoqoftë, për shkak se eshte sëmundje e re, informacioni në lidhje me efektet e disa lëndëve ushqyese është e pakët.
Une po listoj themeloret:
Proteinat
Mungesa e tyre është e lidhur me funksionin e dëmtuar të sistemit imunitar, sasia e imunoglobulinave funksionale dhe indit limfoid . Përveç sasisë, cilësia e proteinave është gjithashtu një faktor i rëndësishëm në lidhje me marrëdhëniet e këtij makronutrienti me sistemin imunitar. Në këtë linjë, është theksuar se duke përfshirë proteina me vlera të larta biologjike, sic jane ato të pranishme në vezë, mish pa dhjame, peshk dhe qumësht. Keto proteina përmbajnë të gjitha aminoacidet thelbësore dhe ushtrojnë një efekt anti-inflamator. Përveç kësaj, disa aminoacide, të tilla si arginina dhe glutamina janë
të njohur për aftësinë e tyre për të moduluar sistemin imunitar .
Yndyrnat.
Midis yndyrnave, acidet yndyrore omega-3 acid eicosapentaenoic (EPA) dhe acid dokosaheksaenoik(DHA) mund të inaktivizojë viruset e mbështjellura duke moduluar kushtet optimale të viruseve per replikim.
Nga ana tjetër, EPA dhe DHA pengojnë enzimat ciklooksigjenaza (COX) dhe, kështu, mund të ndihmojnë në shtypjen e prodhimit të prostaglandinës (pro-inflamatore) . Për më tepër, ato janë në mënyrë enzimatike e
konvertuar në ndërmjetësues (SPM), të tilla si protektinat, rezolucionet dhe maresinat, duke lehtësuar pezmatimin e indeve.
Sipas këtyre efekteve, plotësimi me DHA dhe EPA mund të jetë i dobishëm për të
zvogëlojnë ashpërsinë dhe / ose përmirësojnë shërimin e pacientëve me COVID-19.
Nga ana tjetër, lipidet polare, të tilla si fosfolipidet, glikolipidet ose sfingolipidet (gjithashtu të pranishme në burimet ushqimore të omega 3,acidet yndyrore, të tilla si peshku dhe vajrat e peshkut) kanë aftësinë të bllokojnë gjithashtu faktorin aktivizues të trombociteve (PAF) si receptori i tij, duke ushtruar efekte anti-inflamatore që mund të jenë të dobishme në COVID-19. Për më tepër, ajo
është përshkruar gjithashtu që këto specie lipidesh gjithashtu mund të rregullojnë enzimat e përfshira në biosintezen e PAF.
Bllokimi i aktivizimit te trombociteve mund të jetë gjithashtu i dobishëm për të parandaluar ndërlikimet trombotike të shoqëruara ne semundjen e COVID-19 .
Karbohidratet
Karbohidratet dhe fibrat dietike gjithashtu janë raportuar të kenë lidhje me funksionin e sistemit imunitar.
Sa i përket karbohidrateve, konsumi i atyre me indekse më të larta glicemike (karbohidratet e përpunuara) mund të rezultojë në mbingarkesë mitokondriale dhe sintezë te radikale të lira.
Në të vërtetë, nivelet në rritje të qarkullimit të citokinave inflamatore të tilla si proteina reaktive C (CRP), faktori tumoral i alfa nekrozës (TNF-α) dhe interleukin-6 (IL-6) janë raportuar me konsumin e
Karbohidrateve te perpunuara. Për shkak të statusit të lartpërmendur inflamator që zakonisht ndodh në infeksione të frymëmarrjes si COVID-19, duke kufizuar konsumin e ushqimeve të pasura me këto karbohidrate eshte e këshillueshme.
Në lidhje me fibrat, rëndësia e tyre për një funksionim korrekt metabolik është raportuar gjerësisht.
Disa studime kanë zbuluar se një marrje adekuate e fibrave (25-35 g / ditë) mund të ndihmojë në uljen e të dyjave, inflamacion sistemik dhe ate te zorres. Në të vërtetë, konsumi i ushqimeve që janë burim i fibrave ka rezultuar me nivele më të ulëta të citokinave inflamatore (CRP, TNF-α dhe IL-6), si dhe nivele të rritura
të acideve yndyrore me zinxhir të shkurtër (SCFA) .
Në këtë drejtim, është përshkruar se SCFA të ndryshme
(acetati, propionati dhe butirati) kanë një efekt të drejtpërdrejtë anti-inflamator duke penguar lirimin e molekulave pro-inflamatore dhe duke zvogëluar shperthimin e faktorit nuklear kB (NF-kB). Për më tepër,SCFA gjithashtu luan një rol të rëndësishëm në mirëmbajtjen e një mikroflore adekuate të zorrës duke rritur diversitetin, si dhe rritjen e pranisë së baktereve specifike të lidhura me shëndetin. Përveç kësaj mikroflora e zorrës, mikroflora nazofaringeale gjithashtu mund të përfshihet në infeksione të frymëmarrjes.
Duke marrë parasysh që COVID-19 eshte virus I rrugeve te frymemarrjes por shpesh intereson edhe sistemin gastrointestinale, duket e besueshme që mund të ndodhë dëmtim i mikroflorës në zorrë. Ruajtja dhe forcimi mikroflorës në
mund të rezultojë në një status të përmirësuar inflamator.
